Η ικανότητα του ανθρώπου να μπορεί να αναγνωρίζει και να διαχειρίζεται τα συναισθήματα και τις διαθέσεις του τον οδηγεί στο να μπορεί να διεκδικεί τη κοινωνική ζωή που επιθυμεί. Η αναγνώριση των συναισθημάτων και ο τρόπος που τα χειριζόμαστε κάθε φορά αναφέρεται πάλι στη μάθηση.
Πολλές φορές έχουμε συναντήσει μέσα στην τάξη μας παιδιά με θυμό. Η διαφορά ανάμεσα στο θυμωμένο παιδί και τον θυμωμένο ενήλικα είναι ότι ο ενήλικας έχει αναπτύξει δεξιότητες αντιμετώπισης θυμού έχοντας επίγνωση των συναισθημάτων του. Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά της τάξης μας που βιώνουν μεγάλες, ξαφνικές και έντονες διακυμάνσεις στο συναίσθημα και τη διάθεση τους να αναγνωρίζουν και να εκφράζουν λεκτικά αυτό που νιώθουν;
Πρέπει να μην κρύβουμε τα συναισθήματά μας από τα παιδιά. Είναι σημαντικό για τα παιδιά να γνωρίζουν ότι όλοι, ακόμη και ο δάσκαλος μπορεί να είναι θυμωμένος, στεναχωρημένος ή χαρούμενος. Και μάλιστα όχι μόνο να μην τα κρύβουμε, αλλά να τα συζητούμε μαζί τους. Να προσπαθούμε να τους εξηγούμε γιατί είμαστε θυμωμένοι ή δυσαρεστημένοι και να μην τα αφήνουμε να εξηγούν μόνα τους τα μηνύματα που δίνει η γλώσσα του σώματος μας. Όπως επίσης, θα πρέπει να μιλούμε ανοιχτά για τα συναισθήματα των παιδιών με τα παιδιά. Βοήθεια στη συζήτησή μας με τα παιδιά είναι και η ανάγνωση – εμψύχωση βιβλίων που περιγράφουν συναισθήματα.
Μία μέθοδος για να αντιμετωπίσουμε το θυμό και να τα μάθουμε να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους, θετικά και αρνητικά είναι το κουτί θυμού. Τι ακριβώς είναι ένα κουτί θυμού; Είναι ένα κουτί γεμάτο με διάφορα αντικείμενα που θα βοηθήσουν το θυμωμένο παιδί να αντιμετωπίσει τα έντονα συναισθήματα που γεννιούνται μέσα του. Το κουτί είναι τοποθετημένο σε μια γωνιά της αίθουσας και μάλιστα θα πρέπει να τοποθετήσουμε μια αναπαυτική καρέκλα ή ένα μεγάλο μαξιλάρι δίπλα του και όχι το καρεκλάκι του θρανίου. Επίσης, υπάρχει τοποθετημένο και το κουτί παραπόνων. Στο κουτί παραπόνων το κάθε παιδί μπορεί να βάζει ανώνυμη επιστολή που θα περιγράφει παράπονα, φόβους, θυμό. Η γωνία του θυμού και της «έκρηξης» είναι η πιο ήσυχη γωνία της αίθουσας.Για να μην γίνει κατάχρηση της γωνίας θυμού και καταλήξει γωνία παιχνιδιού θα πρέπει να την ετοιμάσουμε με τα παιδιά και να παίξουμε σε αυτή την γωνιά παιχνίδια συναισθημάτων. Το κουτί των παραπόνων μπορεί να κατασκευαστεί από τα ίδια τα παιδιά και μάλιστα να το μετατρέψουν σε «ανθρωπάκο» ζωγραφίζοντας το πρόσωπό του, τοποθετώντας ένα παράξενο καπέλο και βάζοντας αστεία χεράκια και ποδαράκια.
Άλλη ομάδα παιδιών μπορεί να ετοιμάσει την αφίσα που θα διακοσμεί την γωνία θυμού. Μια ακόμη ομάδα μπορεί να κατασκευάσει τις κούκλες συναισθημάτων που θα τις χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να δηλώσουμε στους άλλους τα συναισθήματά μας. Τέλος, μια ομάδα μας μπορεί να κατασκευάσει το ημερολόγιο θυμού. Μέσα από θεατρικά παιχνίδια, ασκήσεις και συζήτηση, τα παιδιά θα διαπιστώσουν πώς ο θυμός επηρεάζει τη ζωή τους και θα μάθουν τρόπους για να τον αποφεύγουν.Το κάθε παιδί έχει δικαίωμα να πηγαίνει στη γωνία θυμού και να προσπαθεί να ελέγξει τα έντονα συναισθήματά του χρησιμοποιώντας τα αντικείμενα του κουτιού. Βέβαια η κλεψύδρα χρόνου, ή το “αστείο” ρολόι τού θέτει χρονικά όρια. Αν δεν τα καταφέρει να ελέγξει τα συναισθήματά του, τότε θα πρέπει να μιλήσει στην ολομέλεια.
Το κουτί του θυμού, μπορεί να περιέχει: - Κάρτες συναισθημάτων
- Μπαλίτσες αντι-στρες με ζωγραφισμένες φατσούλες
- Κορδόνια με χάντρες
- Τον τροχό των συναισθημάτων ( πώς ξεκινώ όταν αρχίζω να μιλώ με τον εαυτό μου και πως τελειώνω)
- Μπαλονάκια για φούσκωμα
- Καθρέφτη (σημαντικό να δουν το θυμωμένο πρόσωπο τους)
«Η ηρεμία θα βοηθήσει»
(Παιχνίδι για ανάκτηση του χαμένου ελέγχου και των έντονων αντιδράσεων θυμού)
Υλικά:
- Ένα γυάλινο βάζο με καπάκι
- Άμμο θαλάσσης
- Κομφετί ή αλουμινόχαρτο σε πολύ μικρά κομματάκια
- Δυο φλιτζάνια νερό
- Δυο κουταλιές λάδι
Προσθέστε το νερό και το λάδι και κλείστε καλά το καπάκι.
Δείξτε το βάζο στα παιδιά και πείτε:
«Ας φανταστούμε πως ένας άνθρωπος ζει σε ένα καταπράσινο δάσος.
Παντού ακούγονται πουλιά να τραγουδάνε και ο αέρας μυρίζει θυμάρι και χόρτο.
Ο άνθρωπος αυτός (δείτε ξανά το βάζο) ζούσε σε ένα σπίτι φτιαγμένο από ξύλα και κλαδιά δέντρων.
Κάθε μέρα έβγαινε από το σπίτι του και πήγαινε να μαζέψει χόρτα και φρούτα για να φάει.
Τα βράδια έπαιρνε ένα μικρό μαχαίρι και σκάλιζε πάνω ξύλινα αγάλματα, που τα πουλούσε στην πόλη.
Μια μέρα έγινε κάτι τρομερό!
Την ώρα που μάζευε φράουλες ξέσπασε η δυνατότερη καταιγίδα του κόσμου.
Αμέσως άρχισε να τρέχει προς το σπίτι του για να κρυφτεί. Όταν έφτασε εκεί, όμως, ανακάλυψε πως το σπίτι του δεν υπήρχε πια.
Η δυνατή καταιγίδα είχε καταστρέψει τα πάντα και στην θέση του σπιτιού υπήρχε τώρα ένας σωρός από ξύλα και κλαδιά.
Ο άνθρωπος στενοχωρήθηκε πάρα πολύ.
Τόσο πολύ αναστατώθηκε που δεν ήξερε τι να κάνει (ανακατέψτε το βάζο δυνατά έτσι ώστε να αναμειχθούν όλα τα υλικά).
Όλα τα έβλεπε θολά. Από την θολούρα ξέχασε πως μπορούσε να σκαλίζει όμορφα αγάλματα και κρύφτηκε σε μια σπηλιά και δεν ξαναέβγαινε.
Όταν περάσανε, όμως, μερικές μέρες θυμήθηκε πως μπορούσε να φτιάχνει αγάλματα, έψαξε και βρήκε τα καλύτερα κούτσουρα και άρχιζε να τα σκαλίζει.
Έβαλε τα δυνατά του και έφτιαξε τα πιο όμορφα γλυπτά, τα οποία και πούλησε και σύντομα έφτιαξε ένα σπίτι από πέτρες που δεν το χαλούσε καμιά καταιγίδα.
Τώρα (στο βάζο), το χιόνι είχε κάτσει στον πάτο και όλα είναι καθαρά και ξάστερα».
Εξηγήστε στα παιδιά πως όταν ζούμε κάτι άσχημο, όταν κάτι μας ταρακουνάει μέσα μας, τα βλέπουμε όλα θολά και δεν αναγνωρίζουμε τις δυνατότητές μας.
Όταν όμως ηρεμήσουμε, μπορούμε εύκολα να δούμε τα προτερήματά μας και τα καλά που συμβαίνουν γύρω μας.
«Ο πράσινος δράκος και το μαγικό κουτί»
( Δραστηριότητα για το κουτί παραπόνων – αντιμετωπίζοντας τον θυμό)
Υλικά:
- Ένα κουτί
- Μαρκαδόρους ή ξυλομπογιές
- Χαρτιά
«Κάποτε σε ένα πανέμορφο δάσος ζούσε ένας πράσινος, μεγάλος δράκος.
Κάθε πρωί που ξυπνούσε έβλεπε τα δέντρα του δάσους, έπαιρνε βαθιές αναπνοές και ένιωθε ευτυχισμένος!
Το δάσος ήταν τόσο όμορφο που γρήγορα απέκτησε τεράστια φήμη, με αποτέλεσμα να έρχονται από παντού ζώα να μείνουν εκεί.
Από τότε ο δράκος έχασε την ησυχία του. Και όχι τίποτα άλλο, άρχιζε να νευριάζει εύκολα και να θυμώνει.
Την πρώτη φορά που θύμωσε ήταν επειδή τα σκιουράκια μάζεψαν βελανίδια και τα αφήσανε παντού στο έδαφος.
Πήγε ο δράκος να κάνει τον περίπατό του, τα πάτησε και άρχισε να χοροπηδά από τον πόνο.
Θύμωσε τόσο πολύ που από το στόμα του βγήκε φωτιά. Το αποτέλεσμα ήταν να καεί το δέντρο δίπλα του, αλλά και η γλώσσα του.
Για μέρες δεν μπορούσε ούτε να μιλήσει, ούτε να φάει.
Μόλις συνήλθε, συνέβη κάτι άλλο που τον έκανε να θυμώσει.
Ένας λαγός έφαγε καρότα και πέταξε τα κοτσάνια έξω από την σπηλιά του δράκου.
Ξαναθύμωσε ο πράσινος δράκος, έβγαλε φωτιά από το στόμα του, έκαψε δυο δέντρα αυτή την φορά και έκανε μεγαλύτερη ζημιά στην γλώσσα του.
Όσο για την γλώσσα του, είχε γεμίσει φουσκάλες και τον έκανε να τρώει μόνο γιαούρτι και να μιλάει …πθεβδά!
Μια μέρα ήρθε στο δάσος ένα ξωτικό που μόλις είδε την μεγάλη καταστροφή, έψαξε να βρει τι έφταιγε.
Δεν άργησε να βρει τον δράκο να θυμώνει και να βγάζει φωτιά από το στόμα του, όταν ένας τυφλοπόντικας είχε γεμίσει τον τόπο με τρύπες.
Τότε το ξωτικό πήγε κοντά και του έδωσε το «μαγικό κουτί».
Από εκείνη την ημέρα ο δράκος όχι μόνο δεν θύμωνε, αλλά και σταμάτησε να βγάζει φωτιές και να καίει τα δέντρα.
Σήμερα το δάσος έχει γίνει καταπράσινο, όπως παλιά.
Τι ήταν όμως το μαγικό κουτί;
Ήταν ένα χρωματιστό κουτί που μέσα σε αυτό ο δράκος έγραφε ότι τον θύμωνε.
Πηγή
