Οργάνωση μελέτης!

 ‘Αν το παιδί δεν μπορεί
να μάθει με τον τρόπο
που το διδάσκουμε,
τότε πρέπει να το διδάξουμε
με τον τρόπο που μπορεί
να μάθει’.

Μaria Montessori

 
 “O Γ. πηγαίνει Δ΄ Δημοτικού. Δυσκολεύεται να διαβάσει τα δευτερεύοντα μαθήματα (Ιστορία, Θρησκευτικά …) και δεν μπορεί να οργανώσει το χρόνο για το διάβασμά του. Είναι ένα πανέξυπνο παιδί με καλές επιδόσεις στο σχολείο. Η μητέρα του προβληματίζεται για το πώς να τον βοηθήσει. Πολλές φορές γίνεται η ίδια «μαθήτρια» διαβάζοντας για εκείνον…”
    Πολλοί γονείς στην καθημερινή μας αγωνία να βοηθήσουμε τα παιδιά μας στο διάβασμα, διαβάζουμε μαζί τους. Το αποτέλεσμα είναι να πιεζόμαστε και οι δυο: εμείς καταλήγουμε να περνάμε όλο το χρόνο ως «μαθητές» και το παιδί να μη γνωρίζει κάποιον τρόπο να διαβάζει μόνο του.
    Πρέπει να λάβουμε υπόψη είναι ότι κάθε παιδί είναι μοναδικό. Έχει επίσης τους δικούς του ρυθμούς στη μάθηση. Κάθε πρόγραμμα οργάνωσης της μελέτης έχει διαφορετική προσαρμογή σε κάθε παιδί, ανάλογα με την ψυχοσύνθεση, τη συγκέντρωση, τη μνήμη του.
    Ακόμη, οφείλουμε ν’ αποδεχόμαστε και να ενθαρρύνουμε το παιδί. Θα πρέπει καθημερινά ν’ ακούει ότι είναι «μοναδικό, σπουδαίο, ότι μπορεί να τα καταφέρει». Μ’ αυτόν τον τρόπο παίρνει τα πρώτα ναύλα για το ταξίδι της μελέτης.

    Προϋπόθεση για ένα αποδοτικό διάβασμα, είναι η διαμόρφωση ενός σταθερού και οργανωμένου χώρου μελέτης. Τις ώρες που διαβάζει το παιδί, πρέπει να επικρατεί ησυχία και σεβασμός στην προσπάθεια του.
    Αφού έχουμε κάτσει με το παιδί στο χώρο μελέτης, πρέπει να το βοηθήσουμε να ξεχωρίσει τα εύκολα από τα δύσκολα μαθήματα. Πρώτος γενικός κανόνας: ξεκινάμε από τα δύσκολα γιατί είμαστε ξεκούραστοι. Δεύτερος γενικός κανόνας: μελετάμε εναλλάξ «βαρετά», «ενδιαφέροντα», ή «εύκολα», «δύσκολα» μαθήματα.
     Επόμενο μέλημα είναι το ημερήσιο πρόγραμμα μελέτης. Ορίζουμε τη σειρά των μαθημάτων και των δραστηριοτήτων που απαιτούνται καθώς και των διαλειμμάτων με χρονικά όρια. Πώς ξεκινάμε το διάβασμα του μαθήματος; Απλούστατα, παρατηρώντας τις σελίδες. Ρίχνοντας μια ματιά στις τυχόν φωτογραφίες, κοιτάζοντας τους πίνακες, διαβάζοντας τους τίτλους. Έτσι σχηματίζεται στο μυαλό η πρώτη ιδέα για το μάθημα.

    Η επεξεργασία του κειμένου γίνεται χωρίζοντας το μάθημα σε παραγράφους-εννοιολογικές ενότητες. Κάθε παράγραφος έχει  διαφορετικό νόημα. Ποιο είναι το νόημα-κεντρική ιδέα της παραγράφου; Σε ποιες λέξεις φαίνονται τα κύρια σημεία; Σ’ αυτό το πρώτο στάδιο μελετάμε μαζί με το παιδί, του κάνουμε ερωτήσεις, το καθοδηγούμε να βρει τα κύρια σημεία και να τα υπογραμμίσει.
    Κατόπιν, αφού έχει εντοπιστεί η κύρια ιδέα, οι λέξεις-κλειδιά, παροτρύνουμε το παιδί να γράψει πάνω στο βιβλίο μια προτασούλα, έναν πλαγιότιτλο που θα περιλαμβάνει αυτήν την κύρια ιδέα, όπως την αντιλαμβάνεται καλύτερα το παιδί.
    Μετά καλό είναι να σχηματιστεί το μάθημα περιληπτικά σ’ ένα σχεδιάγραμμα. Πώς το φτιάχνουμε; Πάνω στο βιβλίο ή σ’ ένα ξεχωριστό φύλλο, σχηματίζουμε μεγάλους κύκλους με διαφορετικό χρώμα, όπου σε κάθε κύκλο γράφουμε την κεντρική ιδέα κάθε παραγράφου. Από κάθε κύκλο (με ίδιο χρώμα για κάθε κύρια ιδέα) μπορούν να διακλαδίζονται σαν κλαδιά από κορμό δέντρου ή σαν χταπόδι που απλώνει τα πλοκάμια του οι δευτερεύουσες ιδέες. Μ’ αυτόν τον τρόπο, το παιδί δημιουργεί ένα σχήμα για το μάθημα. Επίσης, θυμάται καλύτερα τα νοήματα, αφού τα έχει βρει «παίζοντας» με «χρώματα» και «πλοκάμια».
    Κατόπιν, κάνουμε ερωτήσεις στο παιδί και αυτό απαντάει, διαβάζοντας το σχεδιάγραμμα. Μπορούμε να ετοιμάσουμε τις ερωτήσεις και με μορφή καρτών. Το παιδί θα σηκώνει μια κάρτα με την ερώτηση, ενώ από την άλλη πλευρά μπορούμε να έχουμε γράψει την απάντηση. Το σχεδιάγραμμα και οι ερωτήσεις βοηθούν πολύ στην επανάληψη και δεν αφήνουν το μαθητή να «πελαγώνει» μέσα στο κείμενο.
    Αφού, λοιπόν, έχουμε καθίσει κάποιες φορές μαζί με το παιδί και έχουμε δει πως έχει κατανοήσει και εμπεδώσει αυτές τις βασικές αρχές, το αφήνουμε να τις εφαρμόσει μόνο του. Σίγουρα κάθε παιδί θα βρει και άλλους τρόπους που θα του ταιριάζουν καλύτερα. Εμείς του ευχόμαστε το διάβασμά του να είναι αποτελεσματικό και εκτός από τη χαρά της γνώσης να το βοηθήσει ν΄ανακαλύψει τη μοναδικότητα, τα χαρίσματα, τα ταλέντα του.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΑθανασιάδη, Ε. (2001), Η Δυσλεξία και πώς Αντιμετωπίζεται, Αθήνα: Καστανιώτη.
Παντελιάδου, Σ.(2000), Μαθησιακές Δυσκολίες και Εκπαιδευτική Πράξη, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Ρασιδάκη, Χ., Παντελή, Σ. (1999), Επιτυχία σε Πρώτο Πλάνο. Πώς να Κερδίσεις το Παιχνίδι στο Σχολείο, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Πηγή