Δευτέρα 30 Σεπτεμβρίου 2019

Ορθογραφία του ουσιαστικού στα Νέα Ελληνικά (Πλούσιο Υλικό)


Σχετική εικόνα
πηγη

Ορθογραφία των αρσενικών

Αποτέλεσμα εικόνας για ορθογραφία ουσιαστικών
πηγη


Τα ουσιαστικά σεκατηγορίαπαραδείγματαΕξαιρούνται τα:
-εμός
οξύτονα
κοινάπηγεμός, ξενιτεμός κ.ά.
-ονας
προπαροξύτονα
κοινάγείτονας, άξονας, πνεύμονας κ.ά.άμβωνας, εύζωνας, είρωνας, καύσωνας, κλύδωνας, μεσαίωνας, θερμοσίφωνας
-ωναςπροπαροξύτονακύρια (αρχ. θεών)Απόλλωνας, Ποσειδώνας
κύρια (αγίων)Σίμωνας, Σπυρίδωνας, Αγάθωνας κ.ά.Παντελεήμονας
 κύρια (αθηναίων)Πλάτωνας, Αίμωνας, Δάμωνας κ.ά. (μη αθηναίοι) Αγαμέμνονας, Φιλήμονας, Ιάσονας
βουνώνΆθωνας, Πάρνωνας κ.ά.
ποταμώνΛάδωνας κ.ά.Αλιάκμονας
εθνικά Ιάπωνας, Ίωνας, Λάκωνας κ.ά.
-ώναςπαροξύτονακοινάαγώνας, απατεώνας κ.ά.κανόνας, ηγεμόνας, αλαζόνας, συνδαιτυμόνας
περιεκτικάαμπελώνας, πορτοκαλεώνας κ.ά.
τοπωνύμιαΜαραθώνας, Πλαταμώνας κ.ά.Μακεδόνας, Στρυμόνας
-ωμόςαπό ρ. σε -ώνωλυτρωμός, σκοτωμός, ερχομός (από το ρ. έρχομαι)
-οραςαυτοκράτορας, ρήτορας, Νέστορας, δικτάτορας κ.ά.
-ότηςαγρότης, δημότης, τοξότης, πότηςδεσμώτης, θιασώτης, Ηπειρώτης
-τήραςανεμιστήρας, βραστήρας, νιπτήρας κ.ά.
-ητήςαπό ρ. σε -ώαθλητής, επιθεωρητής, διοικητής κ.ά. ενισχυτής, επενδυτής, ιδρυτής, μηνυτής, λυτής, κριτής, (δεν παράγονται από ρ. σε -ώ)
-ισμόςπολιτισμός, υλισμόςδανεισμός, εγκλεισμός, εμπρησμός, χρησμός, κατακλυσμός
-ιστήςαπό ρ. σε -ίζωλογιστής, αγωνιστής, δανειστής, ληστής, εμπρηστής.
από ουσ. σε -ισμόςρεαλισμός > ρεαλιστής
σοσιαλισμός > σοσιαλιστής κ.ά.
τραγουδιστής, πολεμιστής
-ίτηςκοινάγραφίτης, πολίτης, οπλίτης κ.ά.
αλήτης, διαβήτης, ιδιοκτήτης, πλοιοκτήτης, κομήτης, κυβερνήτης, μαγνήτης, πλανήτης, προφήτης, σφενδονήτης, ψωμοζήτης δύτηςλύτηςύτης, νεροχύτης, πρεσβύτης, θύτης
εθνικάΠολίτης, Θασίτης κ.ά.
-ιώτηςκοινάεπαρχιώτης, ιδιώτης,  στρατιώτης, ταξιδιώτης κ.ά.
εθνικάΣουλιώτης, Βολιώτης, Χιώτης
-ότηςκοινάαγρότης, δεσπότης, δημότης, δότης, ιππότης, τοξότης, πότης, συνωμότης κ.ά.θιασώτης, Ηπειρώτης
-ωτήςαπό ρ. σε -ώνωδιορθωτής, πιστωτής, οργανωτήςθιασώτης, Ηπειρώτης


Ασκήσεις




Ορθογραφία των θηλυκών

ουσιαστικά σεκατηγορίαπαραδείγματαΕξαιρούνται τα:
-αίαπαροξύτονακοινάαυλαία, κεραία, τροχαία, νεολαία, κ.ά.θέα, ιδέα, παρέα, νέα
τοπωνύμιαΖέα, Κέα, Νεμέα, Τεγέα, Καπνικαρέα
-αιαπροπαροξύτοναΦώκαια, Ποτίδαια, Νίκαια
-αινακοινάλύκαινα, δράκαινα, φάλαινα κ.ά.
ανδρωνυμικάΓιώργαινα, Μαυρομιχάλαινα κ.ά.
-ιά
οξύτονα
κοινάελιά, μιλιά, ξενιτιά, γειτονιά κ.ά.γιατρειά, δουλειά, σοδειά κ.ά. (από ρ. σε εύω)
-ία
παροξύτονα
κοινάαδικία, αεροπορία, αργία, φιλία κ.ά.λατρεία, πορεία, νηστεία κ.ά. (από ρ. σε -εύω)
ευθεία, οξεία, ταχεία κ.ά. (από επίθ. σε -υς)και τα: βλακεία, γραμματεία, επαιτεία, εταιρεία, εφεδρεία, εφηβεία, θεία, πειρατεία, πελατεία, υγεία
τοπωνύμιαΑγγλία, Ιταλία, Ινδία κ.ά.Ηλεία, Σητεία, Τροία
κύριαΕλευθερία, Διονυσία κ.ά.Βασιλεία
επιστήμεςΦιλοσοφία, Ιστορία κ.ά.Χημεία
-ια καταχρηστικός δίφθογγοςκοινάαρρώστια, ζήλια, φτήνια κ.ά.φτώχεια
-εια
προπαροξύτονα
 
κοινά
(σχεδόν όλα)
βοήθεια, διάρκεια, ενέργεια
αλήθεια, ασθένεια κ.ά.
άγνοια, διχόνοια, έννοια, κ.ά. (β' συνθ. νους)
παλίρροια, απόρροια (β' συνθ. ρους)
Εύβοια (β' συνθ. βους)
κύριαΓαλάτεια, Θάλεια, Φιλαδέλφεια, Ψυτάλλεια κ.ά.Ερέτρια
-εία
παροξύτονα
κοινάερμηνεία, θεραπεία, πορεία
(από ρ. σε -εύω) και υγεία κ.ά.
ηγεμονία, κηδεμονία, προεδρία, δυσκολία, αμνηστία, ζήλια, ξενιτιά, περηφάνια
αμβλεία, ευθεία, ταχεία κ.ά.
(από επιθ. σε -υς)
βαριά, βαθιά, παχιά, πλατιά, τραχιά, φαρδιά
(με καταχρηστική δίφθογγο στη λήγουσα)
-έλακοπέλα, φουστανέλααπέλλα, βδέλλα, θύελλα, δικέλλα, καραβέλλα
-ήθρακολυμπήθρα, τσουλήθρα
-ίδακοινάασπίδα, πατρίδα κ.ά.καρύδα, σημύδα, χλαμύδα
-ίλακοινάκαπνίλα, χωματίλα κ.ά.
-ίνακοινά, κύριακαρδερίνα, Κατερίνα κ.ά.λειχήνα, σειρήνα, σπλήνα
-ισσακοινά, κύριαγειτόνισσα, Σαμιώτισσα κ.ά.Λάρισα, σάρισα, γόησα, κόμησα
-ισηαπό ρ. σε -ίζωδιαφήμιση, διαχείριση κ.ά.
-ησηαπό ρ. σε -ώερώτηση, συζήτηση
-υσηαπό ρ. σε -ύω/ύνωδύση, διάλυση, ίδρυση
-ίτσαυποκοριστικάκουκλίτσα, κοπελίτσαθείτσα
-όνακοινά, κύριααμαζόνα, εικόνα, σταγόνα κ.ά.λεγεώνα, χελώνα, κρυψώνα, κορώνα, κοτρώνα, λεχώνα, σπιταρώνα 
από αρχαία τοπωνύμια σε -ών, π.χ. Βαβυλώνα, Σιδώνα
-όσηκοινάδόση, έκδοση, πρόποση
-τριακοινάεργάτρια, μαθήτρια κ.ά.
-ότητακοινάθερμότητα, ποιότητα κ.ά.
-ύτητακοινάευθύτητα, ταχύτητα κ.ά.
-οσύνηκοινάδικαιοσύνη, ευγνωμοσύνη κ.ά.
-υνσηκοινάδιεύθυνση, μόλυνση, πάχυνση κ.ά.
-ωνίακοινά, κύριααγωνία, Λακωνία, ΙαπωνίαΜακεδονία, Παφλαγονία
-ωνιάκοινά, κύριαπαγωνιά, κλειδωνιάπετονιά, λεμονιά, πεπονιά, γειτονιά κ.ά.
-ωσηαπό ρ. σε -ώνωζύμωση, ακύρωση
-ωτήκοινάκαλαμωτή, φτερωτή


Ασκήσεις




Ορθογραφία ουδετέρων

ουσιαστικά σεπαραδείγματαΕξαιρούνται τα:
κλειδί, παιδί, πουλί κ.ά.βράδυ, δάκρυ, δίχτυ, δόρυ, στάχυ, οξύ
-άδικοόσα δηλώνουν τόπο: γαλατάδικο, ραφτάδικο, σιδεράδικο
-είο
παροξύτονα
όσα δηλώνουν τόπο: γραφείο, κουρείο, σφαγείο κ.ά.βιβλίο, βυτίο, δελτίο, δισκίο, θηρίο, θρανίο, τοπίο, πτυχίο, πεδίο
με καταχρηστικό δίφθογγο: γέλιο, κουράγιο, μουράγιο
και τα: κρύο, πλοίο
-ειοπροπαροξύτοναόσα παράγονται από κύρια ονόματα: Αχίλλειο, Φιλίππειο, Ηρώδειο
-ιοπροπαροξύτοναακόντιο, δηλητήριο, εμπόριο, εστιατόριο, μετάλλιο, σχόλιο, φυλάκιο κ.ά.βασίλειο, δάνειο, επίνειο, ηφαίστειο, κώνειο,  κηρύκειο, λύκειο
με β' συνθ. τη λ. γη: υπόγειο, ισόγειο, ανώγειο, περίγειο, απόγειο
όσα παράγονται από ονόματα: Αρσάκειο, Ζάππειο, Πυθαγόρειο, Ηράκλειο
-ήμαπαροξύτοναμηχάνημα, τηλεγράφημα, επιφώνημα κ.άίδρυμα, κατάλυμα, μήνυμα, έλλειμμα
-ητόοξύτονακυνηγητό, παραμιλητό
-ριόοξύτονακαμπαναριό, νοικοκυριό, πλυσταριό, χωριό κ.ά.
-τήριοπαροξύτοναγυμναστήριο, δικαστήριο, κοιμητήριο, κομμωτήριο, φροντιστήριο κ.ά.μαρτύριο
-ίδιπαροξύτονα γίδι, βαρίδι, πιστολίδι, στολίδι, ταξίδι κ.ά.Παλαμήδι
αντικλείδι, στρείδι
καρύδι, κρεμμύδι, φρύδι
-ίκιπαροξύτοναβερνίκι, μανίκι, φυστίκι κ.άσκουλήκι
-όνιπαροξύτονακανόνι, πεπόνι, παγόνι, τιμόνι κ.ά.αλώνι, καψώνι, κοτρώνι, κυδώνι, κωθώνι, παγώνι, παραγώνι, τελώνι
-τήρι
παροξύτονα
θυμιατήρι, ξυπνητήρι, πατητήρι, ποτήρι, τρυπητήρι, χτυπητήρι κ.ά.χατίρι
με β' συνθ. τη λ. τυρί: γαλοτύρι, ψωμοτύρι κ.ά.
-ώμα, -ωμαχρώμα, στρώμα, πάτωμαόνομα, κόμμα, στόμα, επίδομα


Ασκήσεις




Βιβλιογραφία

bullet
Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας Α', Β' Γ' Γυμνασίου, Σωφρόνης Χατζησαββίδης - Αθανασία Χατζησαββίδου, ΟΕΔΒ, Αθήνα, Έκδοση Α, 2011
bullet
Νεοελληνική Γραμματική, Μανόλης Τριανταφυλλίδης, ΟΕΣΒ, Αθήνα, 1941
bullet
Γραμματική της Ελληνικής Γλώσσας, David Holton - Peter Mackridge - Ειρήνη Φιλιππάκη-Warburton, Πατάκης, Αθήνα, 1999
bullet
Γραμματική της Νέας Ελληνικής, Χρ. Κλαίρης - Γ. Μπαμπινιώτης, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2005
bullet
Γραμματική Ε, Στ Δημοτικού, Ειρήνη Φιλιππάκη-Warburton - Μιχ. Γεωργιαφέντης - Γεώργιος Κοτζόγλου - Μαργαρίτα Λουκά, ΟΕΔΒ, Αθήνα
bullet
Εφαρμοσμένη Γραμματική της Δημοτικής και Συντακτικό, Γιάννη Β. Παπαναστασίου, Αθήνα, 1989
bullet
Συντακτικό της Νέας Ελληνικής, ΟΕΔΒ, Αθήνα, 1996, κα' έκδοση
bullet
Νεοελληνική Γλώσσα Α' Γυμνασίου, Γιάννης Παπαθανασίου, εκδ. Χαζτηθωμά, Θεσσαλονίκη, 2006
bullet
Νεοελληνική Γλώσσα Β' Γυμνασίου, Γιάννης Παπαθανασίου, εκδ. Χαζτηθωμά, Θεσσαλονίκη, 2006
bullet
Νεοελληνική Γλώσσα Γ' Γυμνασίου, Γιάννης Παπαθανασίου, εκδ. Χαζτηθωμά, Θεσσαλονίκη, 2006