 |
| πηγη |
«Δεν μπορώ να μαθαίνω από έξω!»
«Δεν μου αρέσει η παπαγαλία!»
«Δεν μπορώ να μάθω την ιστορία!»
Αυτές είναι μερικές από τις πιο συνηθισμένες εκφράσεις που ακούγονται όταν τίθεται το ζήτημα της αποστήθισης. Τι ισχύει όμως πραγματικά; Είναι αλήθεια πως όντως κάποιοι δεν έχουν αυτή την … υπερδύναμη; Ή μήπως είναι μύθος; Σαν έναν από αυτούς του τύπου «δεν είμαι καλός στα μαθηματικά»; Η αλήθεια είναι πως μοιάζει πάντα πιο εύκολο να κολλήσουμε (ή να μας κολλήσουν) ετικέτες στον εαυτό μας ώστε να μπούμε σε μια κατηγορία και συνεπώς να αυτοπροσδιοριστούμε. Μήπως όμως θα μας εξυπηρετούσε καλύτερα αν δεν δίναμε καθόλου ή έστω αν ήμασταν περισσότερο προσεκτικοί στους χαρακτηρισμούς που επιλέγουμε;
Ουσιαστικά, η διαδικασία της απομνημόνευσης δεν αφορά μόνο τους «θεωρητικούς», αλλά κάθε έναν μαθητή εφόσον η αποστήθιση είναι ένα αλληλένδετο στοιχείο με τη διαδικασία της μάθησης. Η μάθηση με τη σειρά της συνιστά μια καθαρή υποκειμενική διαδικασία κατά την οποία ο μαθητευόμενος δοκιμάζει διάφορες τεχνικές και τελικά εφαρμόζει και υιοθετεί τις επιτυχέστερες για αυτόν. Άρα, το ερώτημα το οποίο θα πρέπει να απαντηθεί είναι το εξής: «τι είδους μαθητής είμαι;» και συνεπώς, ποιες τεχνικές λειτουργούν καλύτερα σε εμένα;
[Προσοχή! Οι παραδοσιακοί χαρακτηρισμοί “οπτικός” και “ακουστικός” τύπος έχουν πάψει πια να ανταποκρίνονται στα νέα περίπλοκα δεδομένα της μαθησιακής διαδικασίας. Για τον λόγο αυτό έχουν δημιουργηθεί περισσότερες κατηγορίες και, συνεπώς, νέες μέθοδοι εκμάθησης.
Λόγω της μεγάλης έκτασης του θέματος αναφορικά με τη διαδικασία της μάθησης και τους τύπους των μαθητευόμενων, παρακάτω αποδίδονται κάποιες γενικές συμβουλές και tips που μπορούν να εφαρμόσουν όλοι. Παρά τα παραπάνω, θα πρέπει πάντα να έχουμε στο νου μας ότι το κλειδί της επιτυχίας αποτελείται από τρία βασικά στοιχεία: τη συστηματικότητα, την επιμονή και την υπομονή. Συνεπώς, μην αναβάλλετε ποτέ αυτά τα οποία πρέπει να διαβάσετε ΤΩΡΑ και μην τα παρατάτε. Να επιμένετε και να έχετε υπομονή.
Γενικές συμβουλές:
- Εάν έχετε δυσκολίες στη συγκέντρωση, εξασκήστε τη συνειδητότητά σας. Η συνειδητότητα αποτελεί έναν από τους πιο άμεσους και επιτυχέστερους τρόπους εστίασης της προσοχής και αποβολής του άγχους. Πως εφαρμόζεται; Δοκιμάστε την ώρα που πλένετε τα πιάτα να εστιάσετε ΜΟΝΟ σε αυτό, καθίστε σε ένα ήσυχο μέρος και εστιάστε μόνο σε μία σκέψη χωρίς να αφήσετε καμιά άλλη να περιέλθει, επικεντρωθείτε στην αναπνοή σας αφήνοντας εκτός κάθε προσδοκία, κάθε μνήμη του παρελθόντος και κάθε σκέψη του μέλλοντος. Το κλειδί είναι η επικέντρωση σε ένα μόνο στοιχείο. Εξασκηθείτε αρχικά για 5 -10 λεπτά τη μέρα. Κάθε μέρα θα βελτιώνεστε περισσότερο.
- Χαλαρώστε! Δεν θα καταφέρετε τίποτα με το να ξεκινάτε αγχωμένοι ή στρεσαρισμένοι. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος προσφέρει τη μέγιστη αποδοτικότητά του όταν είναι σε κατάσταση χαλάρωσης και όχι όταν κατακλύζεται από συναισθήματα (είτε αυτά είναι θετικά είτε αρνητικά) διότι καταλαμβάνουν ένα μεγάλο τμήμα του εμποδίζοντας με αυτό τον τρόπο τη σκέψη. Σκεφτείτε πόσο περιορισμένη είναι η διαύγειά σας όταν είστε νευριασμένοι. Το κλειδί είναι το τώρα. Διαβάστε για το τώρα και όχι για το αύριο, ούτε για τις εξετάσεις, ούτε καν για τα επόμενα 5 λεπτά! Να έχετε πάντα στο μυαλό σας το μότο «είμαι στο τώρα, διαβάζω χωρίς να ανησυχώ».
- Το ξέρατε ότι το ανθρώπινο μυαλό μπορεί να σβήσει δεδομένα; Το κλειδί είναι ο ύπνος. Πριν κοιμηθείτε σκεφτείτε αυτά που θα θέλατε να θυμάστε, αυτά στα οποία θέλετε να εστιάσετε. Οπότε, μελετήστε πριν κοιμηθείτε ή απλώς κάντε μια σύντομη επανάληψη όλων όσων μάθατε πριν πέσετε για ύπνο.
- Διαβάστε το κάθε μάθημα για το κάθε μάθημα! Δεν έχει καμιά σημασία εάν θυμάστε τι διαβάσατε χθες ή πριν από 5 λεπτά στην προηγούμενη παράγραφο. Όσο εστιάζετε σε αυτό, πανικοβάλλεστε και δεν μπορείτε να ηρεμήσετε και συνεπώς να διατηρήσετε τις νέες πληροφορίες.
- Ακούστε το: μπορείτε να ζητήσετε από κάποιον άλλον να σας διαβάσει το μάθημα ή ακόμα και τον ίδιο σας τον εαυτό χρησιμοποιώντας ένα μαγνητοφωνάκι στο οποίο ηχογραφήσατε τις πληροφορίες.Από αυτή τη μέθοδο επωφελούνται περισσότερο οι ακουστικοί τύποι.
- Περπατήστε! Διαβάστε και προσπαθήστε να πείτε από έξω το μάθημα περπατώντας. Με αυτό τον τρόπο χρησιμοποιείτε το αριστερό και δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου σας γεγονός που θα διευκολύνει τη μνημονική σας ικανότητα.
- Κάντε ένα διάλειμμα. Είναι πολύ σημαντικό να διαβάζετε για 30-40 λεπτά και μετέπειτα να κάνετε ένα μικρό διάλειμμα 5-10 λεπτών. Με αυτό τον τρόπο οι πληροφορίες διατηρούνται καλύτερα χωρίς να κατακλύζεται το μυαλό σας από δεδομένα τα οποία δεν μπορεί να «χωνέψει». Όταν επιστρέψετε, πείτε από έξω για άλλη μια φορά τα όσα μάθατε.
- Τεχνική της επανάληψης: Διαβάζετε κάθε μία παράγραφο και τη «λέτε» από έξω 3 ή 4 φορές προτού περάσετε στην επόμενη. Εφαρμόστε το για 4 παραγράφους το μέγιστο. Μετέπειτα, πείτε όλα όσα μάθετε από την αρχή, δηλαδή, το περιεχόμενο όλων των παραγράφων.
- Τεχνική των ακρωνυμίων: αυτό μπορεί να φανεί χρήσιμο σε περιπτώσεις ασύνδετου σχήματος ή εκμάθησης κατηγοριών/ λίστας στοιχείων κλπ. Για παράδειγμα, «οι πόλεις μεγάλωναν χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είχαν κάποια ομοιότητα με τα βιομηχανικά, εμπορικά, χρηματιστικά, αστικά κέντρα της Δύσης». Το ασύνδετο σχήμα με τα 4 συνεχόμενα επίθετα δυσχεραίνει την απομνημόνευση. Οπότε, μπορούμε να σχηματίσουμε ένα σύντομο ακρωνύμιο το οποίο θα μας θυμίσει τα αρχικά γράμματα και θα βοηθήσει στην ανάκληση της σωστής λέξης.
 |
| πηγη |
6. Βγάλτε από μέσα σας τον καλλιτέχνη! Η οπτικοποίηση βοηθάει κατά κύριο λόγο στην κατανόηση. Δεν αποτελεί καθαρή μέθοδο απομνημόνευσης, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με τη μέθοδο 7. Για παράδειγμα, “Ο Πρωταγόρας αναφέρει την κλοπή της φωτιάς ως ύψιστη πράξη φιλανθρωπίας του Προμηθέα και συγχρόνως ως στάδιο της επίπονης πορείας του ανθρώπου από τα δεσμά της βιολογικής ανάγκης στην αυτονομία του νοήμονος όντος.“
 |
| πηγη |
7. Φάτε σωστά! Υπάρχουν φαγητά τα οποία βελτιώνουν την μνημονική ικανότητα. Ενσωματώστε τα στην καθημερινή σας διατροφή ώστε να έχετε αποτελέσματα μακροπρόθεσμα. Τα φαγητά των εξετάσεων είναι τα εξής: αβοκάντο, μύρτιλλα, μπρόκολο, σέλινο, λάδι καρύδας, πράσινα λαχανικά, εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, μαύρη σοκολάτα, σολομός, καρύδια.
8. Χρησιμοποιείστε βοηθήματα για να αποκλείσετε τα εξωτερικά ερεθίσματα. Συχνά, οι οπτικοί τύποι αποζητούν ένα ήρεμο περιβάλλον ώστε να συγκεντρωθούν. Συνεπώς, μια προφανή λύση θα ήταν η απομόνωση. Ωστόσο, αυτό δεν είναι πάντα εύκολο. Εναλλακτικά, δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε τα ακουστικά σας ακούγοντας συγκεκριμένους ήχους. Καλές επιλογές αποτελεί ο white noise [π.χ. celestial white noise ] (ή brown noise) ή τα brainwaves [ π.χ. Retain Information during study ] [ΠΡΟΣΟΧΗ! Χρησιμοποιήστε ακουστικά] . Αυτού του είδους οι ήχοι συχνά υπόσχονται πως είναι σε θέση να ενισχύσουν τους γνωσιακούς παράγοντες όπως είναι μνήμη ή η μάθηση. Ακόμα και εάν αυτό δεν επιδράσει τοιουτοτρόπως σε εσάς, αναμφισβήτητα, θα καλύψει όλους τους εξωτερικούς ήχους μεταφέροντας σας σε ένα περιβάλλον επαναλαμβανόμενων ήχων συστηματικής φύσεως που τελικά θα σας ηρεμήσει. Άλλωστε, σε πολλές περιπτώσεις, ο λευκός θόρυβος, χρησιμοποιείται και για τη βελτίωση του ύπνου ή σε περιπτώσεις αϋπνίας.
9. Βάλτε χρώμα στη ζωή σας! Ένας καλός τρόπος για να κατηγοριοποιείτε τα δεδομένα που μαθαίνετε είναι να επιλέξετε ένα συγκεκριμένο χρώμα για κάθε κατηγορία. Για παράδειγμα, κάθε λέξη που αποτελεί έναν όρο μπορείτε να τη χρωματίζετε ροζ ή κάθε τι σχετικό με την περίοδο της Βιομηχανικής επανάστασης να το συγκεντρώσετε σε κόκκινες καρτέλες.
10. Μάθετε να χρησιμοποιείτε και άλλα εργαλεία! Τα σχολικά βιβλία δεν αρκούν. Η ανεπάρκειά τους δεν αφορά την περιορισμένη γνώση που προσφέρουν αλλά σχετίζεται και με το γεγονός ότι πολλές φορές είναι δυσνόητα. Μη διστάσετε να χρησιμοποιήσετε και άλλες πήγες ιδιαίτερα όταν πρόκειται για κάποιους βασικούς ορισμούς. Το βασικότερο εργαλείο σας δεν αποτελεί ένα πρόσθετο σχολικό βοήθημα, αλλά ένα λεξικό! Για παράδειγμα, αν διαβάζετε στη λογοτεχνία για τον Ντενί Ντιντερό, προτού προχωρήσετε στο έργο του και τα χαρακτηριστικά του, πρέπει να μελετήσετε πρώτα την περίοδο και το ρεύμα στο οποίο εντάσσεται, στην προκειμένη, τον Διαφωτισμό. Είναι κρίσιμο να γνωρίζετε τι ήταν ο Διαφωτισμός και ποια αποτελέσαν τα βασικότερα χαρακτηριστικά του. Αυτού του είδους η τακτική είναι εξαιρετικά κρίσιμη στο μάθημα της Ιστορίας. Αν γνωρίζετε σε ποια περίοδο βρίσκεστε αλλά και τα βασικότερα χαρακτηριστικά της, έχετε απαντήσει στη μισή ερώτηση!
11. Ζήτω τα Post-it (ή αλλιώς “κολλήστε τα στον τοίχο”): αυτή η μέθοδος αφορά μόνο κάποια πολύ βασικά στοιχεία χωρίς τα οποία δεν μπορείτε να προχωρήσετε στο διάβασμά σας. Για παράδειγμα, αν μελετάτε αρχαία, είναι σημαντικό να βλέπετε συνεχώς την κλίση του λύω –λύομαι ή στην περίπτωση της Έκθεσης, να έχετε συγκεντρωμένη τη θεωρία της διαγραμματικά μπροστά στο γραφείο σας.
12. Κρατήστε σημειώσεις! Δίπλα από κάθε παράγραφο που διαβάζετε, κρατήστε τις δικές σας σημειώσεις! Γράψτε με απλά λόγια –όπως εσείς το καταλαβαίνετε- το περιεχόμενο της παραγράφου. Είναι πολύ χρήσιμο κατά τη διάρκεια της επανάληψης να διαβάσετε πρώτα τα δικά σας σχόλια και μετέπειτα του βιβλίου καθώς τη στιγμή της επανάληψης, αυτόματα θα θυμηθείτε τι ακριβώς περιλαμβάνει.
13. Γίνετε ο δάσκαλος! Έχετε ακούσει ένα ρητό του Einstein που λέει «Αν δεν μπορείς να το εξηγήσεις με απλά λόγια, τότε δεν το έχεις καταλάβει»; Αλλάξτε για λίγο ρόλους. Συμπεριφερθείτε ως δάσκαλος και όχι ως μαθητής. Φανταστείτε πως απέναντί σας βρίσκεται ο μαθητής σας. Προσποιηθείτε ότι του διδάσκετε το μάθημα. Εξηγήστε το του. Αυτή η μέθοδος είναι εξαιρετικά αποτελεσματική. Επωφελούνται καλύτερα οι ακουστικοί τύποι.
14. Γράψτε τα! Μια παραδοσιακή μέθοδος απομνημόνευσης. Διαβάστε καλά την παράγραφο. Πείτε την από έξω. Και ύστερα γράψτε τη στο χαρτί. Αυτή η τακτική για κάποιους είναι πολύ αποτελεσματική. Το βασικό της μειονέκτημα είναι ότι είναι αρκετά χρονοβόρα. Ενδείκνυται για οπτικούς τύπους. Προσοχή! Μην τα γράψετε στον υπολογιστή, αλλά σε χαρτί!
15. Κάντε συσχετισμούς! Αυτή η μέθοδος συνιστά τη συσχέτιση μιας λέξης (ή έννοιας) με ένα/ κάποια βασικά χαρακτηριστικά της συνειρμικά.
Παράδειγμα 1
«Γύρω από τις πόλεις τα εδάφη ήταν γυμνά, εξαντλημένα από την υπερβόσκηση και την υλοτομία και τα χωράφια έμοιαζαν χέρσα, εξαιτίας της εκτεταμένης αγρανάπαυσης, με την οποία πάσχιζαν οι αγρότες να βελτιώσουν τις αποδόσεις τους». Εύκολα θα μπέρδευε κάποιος τα «εδάφη» με τα «χωράφια».
Ο συσχετισμός όμως θα βοηθήσει. «Εδάφη»→ γενικός όρος. Υπάρχουν παντού. Τι βρίσκουμε εκεί; Προβατάκια, αγελαδίτσες→υπερβόσκηση. Τι άλλο; Δεντρα. Θάμνους. → υλοτομία. & «Χωράφια»→ το καλλλιεργούμε. → αγρότες.→αγρανάπαυση+υπερβόσκηση.
Παράδειγμα 2
«Η βιομηχανική επανάσταση, η αύξηση της παραγωγής και η δημιουργία μεγάλων πόλεων δεν θα μπορούσαν να προχωρήσουν χωρίς αυτή τη νέα δυνατότητα που θα εξασφάλιζε την τροφοδοσία των πόλεων με τρόφιμα, τα εργοστάσια με πρώτες ύλες και την αγορά με προϊόντα.»
Πως το θυμάμαι; Βιομηχανική επανάσταση = εργοστάσια←→ πρώτες ύλες. Παραγωγή = Παράγω. Γιατί; Για να τα πουλήσω → αγορά. Ανάπτυξη πόλεων= πώς; Έχω φαί να τους θρέψω → τρόφιμα.
Παραπάνω παρουσιάστηκαν οι βασικότερες μέθοδοι απομνημόνευσης και εκμάθησης. Φυσικά, ο μαθητευομένος μπορεί να κινηθεί συνδυαστικά. Ωστόσο, είναι πάντα κρίσιμο να είναι σε θέση να αναγνωρίζει ποια από όλες τις τακτικές είναι αποτελεσματική για αυτόν και να μην διστάσει να γίνει ο ίδιος δημιουργικός ώστε να ανακαλύψει δικές του μεθόδους! Κατά καιρούς θα προστίθενται και άλλες τεχνικές έτσι ώστε να επωφεληθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι ενδιαφερόμενοι.Πηγή
