Λαμβάνουμε πάντοτε υπόψη ότι οι πίνακες αναφέρονται στο μέσο όρο τυπικής ανάπτυξης και ενδέχεται να υπάρχουν μικρές αποκλίσεις.Στις 6 εβδομάδες θα παρατηρήσουμε συνήθως το πρώτο χαμόγελο όταν η μαμά του μιλάει ενώ αρχίζει να χρησιμοποιεί το κλάμα ως μέσο επικοινωνίας αλλάζοντας τη χροιά και τον τόνο. Αντιδρά στους ήχους. Στους 8 μήνες αντιλαμβάνεται καλυτερα τα μέρη του σώματός του και παίζει με τα χέρια και τα πόδια του. Γυρίζει μόνο του από την ύπτια στηνκαθιστή θέση ενώ μπορεί να κάθεται για λιγο χωρίς υποστήριγμα, στηρίζει ήδη από τον 4 μήνα το κεφάλι του και το συγκρατεί. Αρχίζει να συνδυάζει δύο συλλαβές όπως «μπα-μπα», αναγνωρίζει την μητέρα του και δείχνει τα συναισθήματά του. Μπορεί να μεταφέρει αντικείμενο από το ένα χέρι στο άλλο και να κρατά σε κάθε χέρι ένα κύβο ταυτόχρονα και προσπαθεί να πιάσει τα παιχνίδια που βρίσκονται μακρυά του. Μπορεί να εντοπίζει με τα μάτια τον ήχο, να προσανατολίζεται προς αυτόν και να παρατηρεί την πορεία ενός αντικειμένου που έπεσε στο πάτωμα.
Πότε θα περπατήσει; Συνήθως στους 10 μήνες αρχίζει να έρπει με την κοιλιά, να μπουσουλάει ενώ μπορεί να στέκεται όρθιο συγκρατούμενο. Στους 12 μήνες σηκώνεται όρθιο από την καθιστή θέση κρατώντας από τα έπιπλα και κανει λίγα βήματα μόνο του.
http://www.paidiatriki.com/
Χαρακτηριστικά της αδρής κινητικότητας
Αντανακλαστικό στόματος παρόν 6 βδομάδες πριν τη γέννηση
Αυθόρμητες κινήσεις κεφαλής , ποδιών και χεριών 3 μήνες προγεννητικά
Απότομες κλωτσιές και σπρωξιές (πιέσεις) 4 ½ μήνες προγεννητικά
Από πλευρά σε πλευρά , πάνω και κάτω και τούμπες 5 μήνες προγεννητικά
Μικρή κινητικότητα εξ αιτίας του αυξανόμενου εμβρυϊκού μεγέθους 8 – 9 μήνες προγεννητικά
Κυριαρχεί ο ύπνος , κινήσεις τυχαίες και αδιαφοροποίητες, παρουσιάζονται αντανακλαστικά επιβίωσης & στάσης του σώματος. Νεογέννητο
Κυριαρχεί ο ύπνος , κινήσεις τυχαίες και αδιαφοροποίητες, παρουσιάζονται αντανακλαστικά επιβίωσης & στάσης του σώματος. Νεογέννητο
Ασυμμετρικό τονικό αντανακλαστικό λαιμού Πάνω από 4 ή 6 μήνες
Περίπλοκο τονικό αντανακλαστικό λαιμού Πάνω από 4 ή 6 μήνες
Σηκώνει την κεφαλή 1 – 3 μήνες
Στρέφεται από πίσω προς τα μπρος 3 μήνες
Απλώνει το χέρι του προς ένα αντικείμενο 4 μήνες
Κάθεται χωρίς υποστήριξη 4 με 5 μήνες
Βλέπει , απλώνεται και αρπάζει ένα αντικείμενο 6 μήνες
Χρησιμοποιεί ένα χέρι περισσότερο από το άλλο 6 ½ με 7 μήνες
Κινείται στα χέρια και τα γόνατα 8 ή 9 μήνες
Πλησιάζει στην πλευρά της κούνιας 8 με 12 μήνες
Περπατάει στηριζόμενο στα έπιπλα 12 με 15 μήνες
Βαδίζει γύρω με μικρά βήματα 12 με 18 μήνες
Χαρακτηριστικά της λεπτής κινητικότητας
Συγκρατεί χέρια σε γροθιά 4 εβδομάδων
Κρατιέται σ’ ένα δάκτυλο 4 εβδομάδων
Χτυπάει αντικείμενα αλλά αστοχεί 8 εβδομάδων
Έχει έλεγχο του ενός ή και των δύο χεριών 8 εβδομάδων
Φέρει τα χέρια μπροστά από το σώμα 12 εβδομάδων
Συγκρατεί χέρια ανοιχτά 16 εβδομάδων
Φέρνει τα χέρια σ’ ένα αντικείμενο 16 εβδομάδων
Σηκώνει αντικείμενο με την παλάμη 16 εβδομάδων
Διερευνά αντικείμενο 24 εβδομάδων
Μεταφέρει αντικείμενα από το ένα χέρι στο άλλο 24 εβδομάδων
Σηκώνει μια κούπα 24 εβδομάδων
Απλώνεται προς ένα αντικείμενο 24 εβδομάδων
Αρπάζει αντικείμενο με την παλάμη 28 εβδομάδων
Αδειάζει μικροαντικείμενα 28 εβδομάδων
Υποτυπώδης αντίσταση αντίχειρα 32 εβδομάδων
Κτυπάει αντικείμενα στο τραπέζι 32 εβδομάδων
Κουδουνίζει ένα κουδούνι 36 εβδομάδων
Σφικτή λαβή 36 εβδομάδων
Μετακινεί αντικείμενα στο τραπέζι 32 εβδομάδων
Κτυπάει αντικείμενα μεταξύ τους 36 εβδομάδων
Παρατάει αντικείμενα αδέξια 40 εβδομάδων
Παίζει με τα δάκτυλα 40 εβδομάδων
Βάζει αντικείμενα σε κουτί 40 εβδομάδων
Συγκρατεί το μπουκάλι του 40 εβδομάδων
Χτυπάει δύο κύβους μεταξύ τους στο μέσο του σώματος 40 εβδομάδων
Αποδεσμεύει αντικείμενα εύκολα 48 εβδομάδων
Κάνει σημάδια (μουντζούρες) με το μολύβι 48 εβδομάδων
Κοινωνικά και προσαρμοσμένα χαρακτηριστικά λεπτής κινητικότητας
Ανταποκρίνεται σε ήχους Νεογέννητο
Ανταποκρίνεται σε (πρόσωπα) άτομα Νεογέννητο
Δείχνει επίγνωση των προσώπων 4 εβδομάδων
Ψάχνει για θηλή 4 εβδομάδων
Παρατηρεί τα πρόσωπα των ατόμων 4 εβδομάδων
Χαμογελάει όταν του μιλούν 8 εβδομάδων
Ψάχνει για την πηγή των ήχων 8 εβδομάδων
Του αρέσει να είναι γύρω του πρόσωπα 12 εβδομάδων
Προσδοκά την τροφή του 12 εβδομάδων
Δείχνει ευχαριστημένο με μερικά παιχνίδια 16 εβδομάδων
Γελάει με άτομο 16 εβδομάδων
Παίζει με τα χέρια 16 εβδομάδων
Έχει επίγνωση του εαυτού του στον καθρέπτη 16 εβδομάδων
Παίζει με κρυφές ματιές και επιφωνήματα (‘’κου – κου – τζα’’). 20 εβδομάδων
Χαμογελάει στον εαυτό του στον καθρέπτη 24 εβδομάδων
Θέλει να του μιλούν 24 εβδομάδων
Μπορεί να φοβάται ξένους 24 εβδομάδων
Συγκρατεί το μπιμπερό του 24 εβδομάδων
Κάνει θορύβους για να τραβήξει την προσοχή 28 εβδομάδων
Χτυπάει ελαφρά το είδωλό του στον καθρέπτη 28 εβδομάδων
Παίζει (κάνει παλαμάκια) χτυπώντας ελαφρά τα χέρια του. 32 εβδομάδων
Παρακολουθεί άτομα 32 εβδομάδων
Λέει ‘’μπα , μπα’’ και ‘’μα , μα’’ 32 εβδομάδων
Αποκαλύπτει παιχνίδια 32 εβδομάδων
Τρώει με τα δάχτυλα 36 εβδομάδων
Ανταποκρίνεται σε ερωτήσεις 36 εβδομάδων
Προστατεύει την ιδιοκτησία του 36 εβδομάδων
Του αρέσει να παίζει 40 εβδομάδων
Παρατηρεί εικόνες σε βιβλίο 40 εβδομάδων
Ανταποκρίνεται στο ‘’όχι’’ - όχι’’. 40 εβδομάδων
http://imm.demokritos.gr/
ΠΙΝΑΚAΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ
0 - 3 μηνών
o Αναπτύσσει δέσιμο με το πρόσωπο που το φροντίζει
o Δείχνει ευχαρίστηση
o Δείχνει έκπληξη
o Αναπτύσσει κοινωνικό χαμόγελο
o Χαμογελάει όταν του χαμογελούν
o Ανταποκρίνεται στη μουσική
o Εκφράζει χαρά
3 - 6 μηνών
o Εκφράζει θυμό
o Γελάει
o Εκδηλώνει τα συναισθήματά του με φωνούλες
o Αρχίζει να εκδηλώνει το άγχος αποχωρισμού
o Βγάζει κραυγές για να συγκεντρώσει την προσοχή
6 - 9 μηνών
o Αντιδρά σε φιλική ή επιθετική διάθεση
o Αρχίζει να εκδηλώνει ντροπή/ανησυχία μπροστά σε τρίτους
o Θυμώνει όταν του πάρουν κάτι από τα χέρια
o Αντιδρά όταν βλέπει τον εαυτό του στον καθρέφτη
9 - 12 μηνών
o Αποκτά διαφορετική σχέση με κάθε μέλος της οικογένειας
o Έχει πλέον το δικό του ρόλο και θέση στην οικογένεια
o Ανταποκρίνεται στην επαφή του με άλλα παιδιά
o Εκφράζει την επιθετικότητά του
o Επαναλαμβάνει ήχους που έκαναν τους άλλους να γελάσουν
ΠΙΝΑΚΑΣ ΓΛΩΣΣΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Βρέφος
o Προσέχει όταν του μιλάτε
o Κλαίει ή ταράζεται με διάφορους θορύβους
0 - 7 μηνών
o Γυρίζει προς το μέρος σας όταν του μιλάτε
o Ανταποκρίνεται στη φωνή οικείων προσώπων
o Κατανοεί την αλλαγή του τόνου της φωνής του ενήλικα
o Γελάει
o Παράγει ήχους
o Αντιδρά σε ήχους
o Εντυπωσιάζεται από τα παιχνίδια που παράγουν ήχους
7 - 12 μηνών
o Αντιδρά στο άκουσμα του ονόματός του
o Παράγει μικρές επαναλαμβανόμενες συλλαβές
o Μιμείται διάφορους ήχους
o Χρησιμοποιεί την ομιλία για να τραβήξει την προσοχή σας
o Καταλαβαίνει λέξεις και απλές οδηγίες
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ (ΑΔΡΗ ΚΑΙ ΛΕΠΤΗ ΚΙΝΗΣΗ)
0-1 μηνός
o Δε στηρίζει το κεφάλι του
o Είναι σε στάση νεογνού
1-2 μηνών
o Στηρίζει το κεφάλι του για δευτερόλεπτα
o Κλοτσάει
o Αρχίζει να ξαπλώνει στα πλάγια
o Προσπαθεί να πάρει καθιστή θέση
o Έχει αντανακλαστική αντίληψη των αντικειμένων
2-3 μηνών
o Κουνάει ολοένα και περισσότερο το κεφάλι του
o Σηκώνει το κεφάλι του όταν είναι ανάσκελα
o Προσπαθεί να πιάσει αντικείμενα αλλά δεν τα καταφέρνει
3-6 μηνών
o Σηκώνει και στηρίζει το κεφάλι του
o Σηκώνεται στους αγκώνες
o Γυρίζει στο πλάι
o Αρχίζει να έχει αμφίπλευρο συντονισμό
o Κάθεται με υποστήριξη
o Πιάνει αντικείμενα με την παλάμη του
o Πιάνει και με τα δύο χέρια μαζί
o Αρχίζει να χρησιμοποιεί τον αντίχειρα και το δείκτη
6-8 μηνών
o Μπορεί να κάθεται χωρίς υποστήριξη για λίγο
o Αναπηδά
o Ξαπλώνει μπρούμυτα και ανάσκελα και προσπαθεί να γυρίσει από τη μια θέση στην άλλη
o Μεταφέρει πράγματα από το ένα χέρι στο άλλο
8-10 μηνών
o Κάθεται χωρίς υποστήριξη
o Ξεχωρίζει το δείκτη από τον αντίχειρα
o Προσπαθεί να μπουσουλήσει
o Στέκεται όρθιο με υποστήριξη
o Αρχίζει να πιάνει αντικείμενα με τρία δάχτυλα
10-12 μηνών
o Αλλάζει θέσεις
o Αρχίζει να μπουσουλάει
o Στηρίζεται στα έπιπλα και σηκώνεται όρθιο
o Στηρίζεται με το ένα ή και τα δύο χεράκια και προσπαθεί να περπατήσει
o Δείχνει αντικείμενα χρησιμοποιώντας το δείκτη
o Προσπαθεί να πιάσει αντικείμενα που βρίσκονται μέσα σε κουτιά
o Κρατάει το μολύβι σαν να πρόκειται να γράψει
o Χτυπάει παλαμάκια
o Ανοίγει ένα βιβλίο
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΖΩΗΣ (ΔΚΖ)
0 - 2 μηνών
o Θηλάζει
2 - 3 μηνών
o Αναγνωρίζει το μπιμπερό
o Συνδέει το φαγητό με συγκεκριμένους ήχους
o Ανταποκρίνεται στο κάλεσμα αυτού που το φροντίζει προσπαθώντας να σηκώσει τα χέρια του
3 - 4 μηνών
o Διαχωρίζει τα χείλη από τη γλώσσα (ανεξάρτητες κινήσεις)
o Σουφρώνει τα χείλη
o Ελέγχει εκούσια το στόμα
4 - 5 μηνών
o Εμφανίζει μικρού εύρους κινήσεις της γλώσσας
o Αναστρέφει τη γλώσσα μετά την απομάκρυνση του κουταλιού, απωθώντας το φαγητό με τη θέλησή του
5 - 6 μηνών
o Σπρώχνει το φαγητό προς τα έξω με τη γλώσσα του
o Βγάζει δοντάκια
6 - 7 μηνών
o Κλείνει τα χείλη όταν έχει χορτάσει
o Τρώει αλεσμένες τροφές
7 - 8 μηνών
o Κάνει συγχρονισμένες κινήσεις γλώσσας, χειλιών και σαγονιού
8 - 9 μηνών
o Πιάνει με τα χεράκια του το μπιμπερό/ποτήρι όταν πίνει
o Δαγκώνει το ποτήρι
9 - 10 μηνών
o Τρώει στέρεα τροφή, π.χ. μπισκότα
o Συγχρονίζει τις κινήσεις του στόματος και του προσώπου
10 - 11 μηνών
o Προσπαθεί να πιάσει το κουτάλι για να φάει μόνο του
o Σταματά το θηλασμό
11 - 12 μηνών
o Χρησιμοποιεί τα χείλια του για να πάρει το φαγητό από το κουτάλι
o Βοηθάει στο ντύσιμο κουνώντας τα χέρια και τα πόδια του
http://www.anima-therapy.com/
Οι μήνες περνούν, το μωρό αλλάζει. Ταυτόχρονα αλλάζουν οι ανάγκες, απαιτήσεις, συνήθειες, ικανότητες και τα πράγματα που το ευχαριστούν. Η σωστή ενημέρωση θα βοηθήσει να κατανοήσετε καλύτερα το μωρό. Όταν ξέρετε τι θα περιμένετε να αντιμετωπίσετε, θα είστε καλύτερα προετοιμασμένη. Σε καμία περίπτωση μην πιέσετε το μωρό να κάνει περισσότερα πράγματα από αυτά που δείχνει ότι μπορεί. Φροντίστε συγχρόνως να δίνετε στο μωρό συνεχώς ερεθίσματα εξέλιξης. Ο ρόλος σας είναι δύσκολος, μαγευτικός όπως κάθε τι ανθρώπινο ή φυσικό.
Οι πληροφορίες - γνώσεις που ακολουθούν δεν υποκαθιστούν με κανένα τρόπο τις τακτικές επισκέψεις στον Παιδίατρο ο οποίος παρακολουθεί τη φυσιολογική ανάπτυξη ενός παιδιού (Νεογέννητο, βρέφος, μωρό, παιδί, έφηβος). Κάθε παιδί είναι ένα ξεχωριστό άτομο. Δε μοιάζει με κανένα άλλο. Η ανάπτυξη του παιδιού δεν μπαίνει σε αυστηρά χρονικά όρια. Μπορεί ένα παιδί να υστερεί λίγο στην ανάπτυξη του λόγου αλλά να είναι πιο μπροστά όσον αφορά την κινητικότητα ή το αντίθετο. Αν όμως απασχολεί τους γονείς οτιδήποτε σχετικά με τη φυσιολογική ανάπτυξη ενός παιδιού, πρέπει αμέσως να συμβουλευτούν τον παιδίατρο.
Νεογέννητο μωρό - 1ος Μήνας ζωής Ο 1ος Μήνας αποτελεί περίοδο πρώτης προσαρμογής.
Το μωρό βλέπει μόνο αχνές σκιές.
Μπορεί να συγκεντρώσει την προσοχή του, όταν το πλησιάσετε στα τριάντα τουλάχιστον εκατοστά.
Το μωρό στέφει το βλέμμα του προς εσας όταν σας ακούει.
Το πρώτο χαμόγελο οφείλεται σε συσπάσεις του προσώπου.
Τα γεύματα αποτελούνται αποκλειστικά από γάλα. Τρώει κάθε τρεις περίπου ώρες, συχνότητα που τηρείται κατά τη διάρκεια της νύχτας. Δεν είναι σε θέση να στηρίξει το κεφάλι. Προτιμά ακόμη την εμβρυική στάση, έχει σφιγμένες τις γροθιές. Συχνά σφίγγει δυνατά ότι του βάλετε στην παλάμη.
Βρέφος μωρό - 2ος Μήνας ζωήςΤο μωρό αρχίζει να ελέγχει τις κινήσεις των ματιών, τους μυς στο πρόσωπο ενώ μπορεί να ανοιγοκλείνει το στόμα, προσπαθώντας να μιμηθεί την ομιλία των γονιών. Σκάει πιο συνειδητά χαμόγελα. Τεντώνει κάποτε το κορμάκι. Μπορεί για 1-2 δευτερόλεπτα να στηρίξει το κεφαλάκι αν δοκιμάσετε να το σηκώσετε όταν είναι ξαπλωμένο ανάσκελα. Αν είστε τυχεροί γονείς μπορεί να μη χρειάζεται να το ταΐζετε μέσα στη νύχτα.
Βρέφος μωρό - 3ος Μήνας ζωής Το κορμάκι του έχει πια ξεκουλουριαστεί. Τα ποδαράκια, οι παλάμες μένουν απλωμένα και ανοιχτά. Αντιλαμβάνεται, δείχνει περιέργεια για το περιβάλλον. Αναγνωρίζει το μπουκάλι. Ανασηκώνει το κεφάλι, το οποίο μπορεί πλέον να γυρίζει αριστερά, δεξιά. Είναι σημαντικό αυτή την εποχή να το φροντίζει ένας μόνο άνθρωπος, ιδανικά εσείς οι γονείς γιατί η εναλλαγή των προσώπων το κουράζει.
Κινητικότητα - Μωρό 3 μηνών
1. Όταν το μωρό είναι μπρούμυτα, σηκώνει το κεφάλι σε γωνία 45-90 μοιρών από το κρεβάτι. Το γυρίζει δεξιά, αριστερά όπως τη χελώνα.
2. Τα χέρια είναι πιο χαλαρά - Τραβάει τα σεντόνια.
Κοινωνικότητα, Αντίληψη - Μωρό 3 μηνών
1. Χαμογελά στο πρόσωπο που του μιλά από το δεύτερο κιόλας μήνα της ζωής.
2. Το μωρό αναγνωρίζει τη μαμά.
3. Εκδηλώνει χαρά όταν δει το φαγητό.
4. Παρακολουθεί κινούμενο αντικείμενο.
Ακοή, Ομιλία - Μωρό 3 μηνών
1. Το μωρό λέει φωνήεντα όπως α,α,ο,ο,ου.
2. Γυρίζει τα μάτια στην πηγή του θορύβου.
3. Προσπαθεί να γυρίσει το κεφάλι προς το μέρος αυτού που του μιλά.
Χρήσιμες συμβουλές προς γονείς
• Γονείς ενθαρρύνατε το μωρό να μιλήσει, μιλώντας συνέχεια σε όλες τις καθημερινές δραστηριότητες που μοιράζεστε μαζί, την ώρα που το ταΐζετε, όταν το κάνετε μπάνιο κτλ.
• Αγοράστε κατάλληλα για την ηλικία του παιδιού παιχνίδια. Κρεμάστε τα πάνω από το κρεβατάκι
Βρέφος μωρό - 4ος ΜήναςΤο μωρό μπορεί πλέον να βάζει δύναμη στα χέρια. Επίσης στηρίζεται στους αγκώνες. Αλλάζει με ευκολία πλευρό όταν κοιμάται ή όταν είναι ξύπνιο. Κάθεται αρκετή ώρα στο ριλάξ για να παίξει, του αρέσουν τα χρωματιστά παιχνίδια που κρατάει στα χέρια, τα οποία δεν παραλείπει να βάλει στο στόμα. Με το τρόπο αυτό τα γνωρίσει καλύτερα. Γελάει πολύ όταν παίζετε. Ζητάει απο τους γονείς να το παίρνουν αγκαλιά.
Βρέφος μωρό - 5ος Μήνας Το μωρό αναγνωρίζει πια όλα τα μέλη της οικογένειας. Τους χαμογελάει συνειδητά, ενώ μπορεί να κλάψει σε αγνώστους ή να αισθανθεί αναστάτωση ή φόβο. Εδώ αρχίζει η περίοδος απογαλακτισμού. Την ίδια ώρα ξεκινά η γνωριμία με τις κρέμες. Μια πολύ αγαπημένη συνήθεια θα γίνει να πιάνει τα ποδαράκια, να τα φέρνει στο στόμα όταν είναι ξαπλωμένο ανάσκελα ή ακόμη όταν κάθεται.
Κινητικότητα - Μωρό 5 μηνών
1. Τεσσάρων μηνών το βρέφος στηρίζει καλά το κεφάλι. Επίσης συλλαμβάνει οποιοδήποτε αντικείμενο τοποθετήσετε στην παλάμη. 2. Απλώνει το χέρι για να συλλάβει αντικείμενο που του προσφέρετε.
4. Το μωρό συνηθίζει να βάζει αντικείμενα στο στόμα.
Κοινωνικότητα, Αντίληψη - Μωρό 5 μηνών
1. Χαμογελά στο είδωλο του στον καθρέφτη.
2. Αναγνωρίζει τη φωνή των γονιών.
3. Το μωρό προτιμά να βρίσκεται στην αγκαλιά των γονιών ή των ανθρώπων που το περιποιούνται καθημερινά.
Ακοή, Ομιλία - Μωρό 5 μηνών
1. Το μωρό γελάει δυνατά.
2. Αρχίζει να επαναλαμβάνει ήχους που ακούει.
3. Το κλάμα ενός μωρού 5 μηνών διαφέρει ανάλογα με τις ανάγκες του.
Χρήσιμες συμβουλές προς γονείς
• Γονείς, συνεχίστε να μιλάτε όσο περισσότερο γίνεται στο παιδί.
• Αντικαταστήστε τα παιχνίδια με αυτά που είναι κατάλληλα για την ηλικία του.
• Αρχίστε να διαβάζετε στο μωρό βιβλία με μεγάλες εικόνες που έχουν έντονα χρώματα.
• Αν θα επιστρέψετε στη δουλειά σας, σιγουρευτείτε ότι το περιβάλλον που θα αφήσετε το παιδί είναι ασφαλές.
• Κρατήστε τις επαφές με τους φίλους. Μην οδηγηθείτε στην απομόνωση λόγω του μωρού.
Βρέφος μωρό - 6ος Μήνας Από αυτή την ηλικία δυσαρεστείται όταν το ξαπλώνετε. Ποτιμά να μένει καθιστό. Το μωρό στηρίζει λίγη ώρα το σώμα αλλά η πλατούλα είναι ακόμη καμπουριασμένη. Μετά από λίγο γέρνει μπροστά και ξαπλώνει. Γελά, κλαίει, βγάζει άναρθρες κραυγές. Αρχίζουν οι ενοχλήσεις για τα πρώτα δοντάκια.
Κινητικότητα - Μωρό 6 μηνών
1. Το μωρό γυρίζει από μπρούμυτα ανάσκελα.
2. Κάθεται αφού βάλετε υποστηρίγματα στην πλάτη ή κάθεται βάζοντας για στήριγμα το ένα του χέρι.
3. Όταν το κρατείτε όρθιο υποστηρίζει μεγάλο μέρος του βάρους στα πόδια του.
4. Μεταφέρει αντικείμενο από το ένα χέρι στο άλλο.
5. Όταν κρατάει ένα αντικείμενο και δώσετε στο μωρό ένα καινούριο, τότε πετάει το προηγούμενο.
Κοινωνικότητα, Αντίληψη - Μωρό 6 μηνών
1. Το μωρό παρατηρεί την πορεία αντικειμένου που πέφτει στο πάτωμα.
2. Δυσαρεστείται με την απώλεια δικού ενός παιχνιδιού.
3. Αναγνωρίζει τους γονείς.
Ακοή, Ομιλία - Μωρό 6 μηνών
1. Αρχίζει να λέει ντα-ντα, μπα-μπα.
2. Παράγει ήχους που μοιάζουν με λέξεις χωρίς βέβαια να είναι λέξεις.
3. Καταλαβαίνει το ναι και το όχι.
4. Γυρίζει το κεφάλι και εντοπίζει τον ήχο.
Χρήσιμες συμβουλές προς γονείς
• Γονείς, μην σταματάτε να μιλάτε, τραγουδάτε στο παιδί.
• Αρχίστε να βάζετε κάποια όρια στις απαιτήσεις του παιδιού. Υιοθετείστε κάποιο πρόγραμμα ρουτίνας για τις καθημερινές δραστηριότητες.
• Μάθετε το μωρό να πηγαίνει σε συγκεκριμένη ώρα για ύπνο.
• Προσφέρτε στο μωρό κατάλληλα για την ηλικία του παιχνίδια.
Βρέφος μωρό - 7ος Μήνας Το μωρό αποκτάει την ευχέρεια να κρατάει από ένα διαφορετικό αντικείμενο στο κάθε χέρι. Αν του πέσει κάτι το αναζητά και ψάχνει να το βρει. Η σιελόρροια συνεχίζονται. Τα ούλα του είναι ερεθισμένα. Γονείς βρείτε παιχνίδια που μπορεί να δαγκώνει και να παρηγορείται. Συνήθως τα μωρά αυτής της ηλικίας δείχνουν έντονα την αγάπη τους για το νερό. Πλατσουρίζουν ευτυχισμένα όταν τα κάνετε μπάνιο.
Βρέφος μωρό - 8ος ΜήναςΑναγνωρίζει το όνομά του, κάνει προσπάθειες για να φάει χωρίς βοήθεια. Αρχίσει να μπουσουλάει προς τα εμπρός - πίσω, πηγαίνοντας σε όλα τα πιθανά σημεία του σπιτιού. Όταν το κρατάτε όρθιο επάνω στα γόνατά, το μωρό τινάζεται, χορεύει ενθουσιασμένο, δοκιμάζοντας τη δύναμη και την αντοχή των ποδιών του. Η διατροφή περιλαμβάνει μερίδες από πρωτεΐνες, γαλακτοκομικά, φρέσκα φρούτα και λαχανικά.
Βρέφος μωρό - 9ος ΜήναςΤο μωρό αντιλαμβάνεται τις έννοιες «μαμά», «μπαμπάς». Κινεί με ακρίβεια τα χέρια, χρησιμοποιεί μεμονωμένα τα δάχτυλά, συγκεντρώνει με μεγαλύτερη ευκολία την προσοχή του στα παιχνίδια. Αρχίζει να μιμείται όσο μπορεί τις λέξεις που υποδυνκνύονται από τους γονείς. Σε αυτή τη φάση προετοιμάζεται να περπατήσει. Το μωρό έρχεται μπουσουλώντας προς το μέρος σας.
Βρέφος μωρό - 10ος Μήνας Το μωρό καταλαβαίνει κάποιες λέξεις που του λέτε, ξέρει να χτυπάει παλαμάκια, να κρατάει κάποιο αντικείμενο στο χέρι, να χαιρετάει, να στέλνει φιλάκια. Κρατάει μόνο το ποτηράκι για να πιει. Γαντζώνεται σε έπιπλα για να στηριχτεί στα πόδια του. Αν το κρατήσετε όρθιο κάνει μερικά βηματάκια χωρίς όμως να ισορροπήσει σωστά.
Κινητικότητα - Μωρό 10 μηνών
1. Το μωρό γυρίζει από μπρούμυτα ανάσκελα - ανάσκελα μπρούμυτα.
2. Από την ηλικία των 8 μηνών, το μωρό αρχίζει να κάθεται ανεξάρτητα, χωρίς υποστήριγμα. Επίσης το βρέφος στηρίζει όλο το βάρος στα πόδια του όταν συγκρατείται όρθιο.
3. Κρατάει δυο κύβους τους οποίους κτυπάει όταν του δείξουν.
4. Αρχίζει να μπουσουλά, να κυκλοφορεί σε όλο το σπίτι.
5. Στέκεται όρθιο κρατώντας στα έπιπλα.
6. Πιάνει μικρά αντικείμενα με το δείκτη και τον αντίχειρα.
Κοινωνικότητα, Αντίληψη - Μωρό 10 μηνών
1. Το μωρό κάνει προσπάθεια να φάει χωρίς βοήθεια.
2. Ανταποκρίνεται όταν φωνάξεις το όνομα του.
Ακοή, Ομιλία - Μωρό 10 μηνών
1. Επαναλαμβάνει ήχους ή μια συλλαβή που ακούει.
2. Τσιρίζει για να προκαλέσει την προσοχή σας.
3. Χρησιμοποιεί ασυνάρτητη ομιλία. Φλυάρισμα που ακούγεται σαν πραγματική ομιλία.
4. Μπορεί να λέει μαμά ή παπά.
Χρήσιμες συμβουλές προς γονείς
• Γονείς, συνεχίστε να μιλάτε στο παιδί όποτε έχετε οποιαδήποτε επαφή με αυτό.
• Δώστε την ευκαιρία στο μωρό να εξερευνήσει το χώρο με ασφάλεια.
• Αγοράστε τα κατάλληλα για την ηλικία του παιχνίδια. Μην αγοράζετε παιχνίδια που περιέχουν μικρά αντικείμενα, γιατί μπορεί το μωρό να τα στραβοκαταπιεί.
• Μάθετε να λέτε όχι στο παιδί όταν χρειάζεται. ΜΗΝ το κτυπάτε όμως ποτέ. Αν σας θυμώσει μπορείτε να το βάλετε στο πάρκο μέχρι να ηρεμήσετε.
• Δεν χρειάζεται το παιδί παπούτσια.
• Χρειάζεται πότε-πότε να βγαίνετε για βόλτα μόνοι σας. Θα πρέπει να μάθει και το ίδιο το παιδί να μένει με τους παππούδες ή την γυναίκα που θα το προσέχει.
Βρέφος μωρό - 11ος Μήνας Σηκώνεται εύκολα όρθιο χωρίς βοήθεια. Επιχειρεί τα πρώτα βήματα καθώς στηρίζεται στα έπιπλα. Πέφτει, ξανασηκώνεται μόνο του. Σε αυτή τη φάση τα πιο ζωηρά μωρά χρειάζονται επίβλεψη γιατί εύκολα χτυπούν λόγω κακής ισορροπίας. Επιλέγει παιχνίδια. Είναι πιο κοινωνικό, συνεργάσιμο. Μαθαίνει να προσφέρει κάτι αν το ζητήσετε.
Βρέφος μωρό - 12ος Μήνας Οι πρώτες λέξεις, που είναι πολύ σημαντικές στην καθημερινότητά, κάνουν την εμφάνισή τους. Παίζει με παιχνίδια που τα σέρνει ή τα τραβάει. Πολλά μωρά έχουν ήδη περπατήσει αλλά χρειάζονται ακόμη βοήθεια, ενθάρρυνση και προτροπή. Έχετε πια σταματήσει να μαγειρεύετε ειδικά για το μωρό, το οποίο μασουλάει με ευκολία τις μικρές μπουκιές του. Η οδοντοφυΐα συνεχίζεται. Συνήθως έχουν κάνει την εμφάνισή τους έως οκτώ δοντάκια.
Κινητικότητα - Μωρό 12 μηνών
1. Το μωρό σηκώνεται όρθιο μόνο, χωρίς βοήθεια, πιάνοντας στα έπιπλα.
2. Κάνει μερικά βήματα μόνο του ή περπατάει όταν του κρατάτε το ένα χέρι.
3. Μπορεί να βάλει, βγάλει αντικείμενα από ένα κουτί.
Κοινωνικότητα, Αντίληψη - Μωρό 12 μηνών
1. Το μωρό κάνει αντίο.
2. Στέλνει φιλί.
3. Καταλαβαίνει το "όχι".
4. Κοιτάζει τα πόδια του ή δείχνει την μύτη του όταν του ζητηθεί.
5. Μπορεί να πίνει υγρά σε ποτήρι αντί το μπιμπερό.
6. Μπορεί να φάει μόνο, χωρίς βοήθεια των γονιών.
Ακοή, Ομιλία - Μωρό 12 μηνών
1. Λέει και εννοεί μαμά - παπά. Μπορεί να έχει ακόμα 2-3 λέξεις στο λεξιλόγιο του.
2. Αρέσει στο μωρό να μιμείται ήχους ζώων.
3. Προσέχει τους γονείς όταν κουβεντιάζουν με άλλους.
4. Σταματά το παιχνίδι όταν ακούσει δίπλα να συζητούν κάποιοι.
5. Σηκώνει το κεφάλι για να εντοπίσει ήχους που προέρχονται από ψηλά.
Χρήσιμες συμβουλές προς γονείς - Μωρό 12 μηνών
• Το παιδί έχει πια τη δυνατότητα είτε έρποντας είτε περπατώντας να κυκλοφορεί στο σπίτι. Διαμορφώστε με τέτοιο τρόπο τους χώρους έτσι ώστε να είναι ασφαλείς για το παιδί.
• Μάθετε να λέτε ΟΧΙ την κατάλληλη στιγμή αλλά να το ΕΝΝΟΕΙΤΕ.
• Μάθετε το παιδί στη πειθαρχία. Αυτό δεν σημαίνει τιμωρία - ειδικά με ξύλο. Για παράδειγμα αν δεν θέλετε να πάρει το παιδί κάποιο βάζο, τότε απομακρύνετε το παιδί από το βάζο ή πάρτε κάπου ψηλά το βάζο.
• Ενθαρρύνετε το παιδί να παίζει με παιχνίδια κατάλληλα για την ηλικία του καθώς επίσης να παίζει και με άλλα παιδάκια.
http://www.paidiatros.com/
Πρηνής (μπρούμυτα)
• Τα άκρα είναι λυγισμένα και σε απαγωγή.
• Μπορεί να σηκώσει λίγο το κεφάλι του.
• Όταν το βρέφος αιωρείται στηριζόμενο στην παλάμη μας με την κοιλιά, κρατά
το κεφάλι στο ίδιο ύψος με το σώμα και τα άκρα, άνω και κάτω ελαφρώς λυγισμένα.
Ύπτια (ανάσκελα)
• Κρατά το κεφάλι στο πλάι και τα χέρια σε κάμψη κοντά στο σώμα ή στο στόμα του.
Καθιστή θέση
• Όταν το ανασηκώνουμε για να καθίσει, το κεφάλι δεν ακολουθεί το σώμα,
μένει προς τα πίσω και τα χεράκια είναι κλεισμένα σε γροθιά.
Όρθια θέση
• Κάνει αυτόματη βάδιση (πρωτογενές αντανακλαστικό).
Λεπτή κινητικότητα
• Τα δάχτυλα σε σφιχτή «γροθιά».
• Καμιά φορά ένα χέρι στο στόμα.
• Τα χεράκια σφίγγουν όταν έρχονται σε επαφή με κάτι
(πρωτογενές αντανακλαστικό του δραγμού).
Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
• Αντιδρά σε ήχους, στο φως και στα οπτικά ερεθίσματα.
• Ανταποδίδει το χαμόγελο στη μητέρα του ή στον εξεταστή
http://www.healthview.gr/
Πρηνής (μπρούμυτα)
• Σηκώνει το κεφάλι ~90º.
• Στηρίζεται στα αντιβράχια.
Ύπτια θέση
• Κεφάλι στη μέση θέση.
• Χέρια συνήθως στο πρόσωπο, στο στόμα ή στο στήθος.
Καθιστή θέση
• Το μωρό πιάνει τα χέρια του εξεταστή όταν τραβιέται να καθίσει.
• Έρχεται συμμετρικά στην καθιστή θέση και σταθεροποιεί το κεφάλι στη μέση γραμμή.
Όρθια θέση
• Εκτείνει τα πόδια και σηκώνεται στα δάχτυλα. Μετά λυγίζοντας τα γόνατα καταρρέει.
Μετακίνηση
• Γυρίζει από μπρούμυτα προς τα πλάγια με όλο του το σώμα, με χέρια και πόδια
σε ελαφριά κάμψη.
Λεπτή Κινητικότητα
• Προσπαθεί να πιάσει αντικείμενα.
Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
• Γυρίζει το κεφάλι του προς τον ήχο (φωνή, κουδουνίστρα) που βρίσκεται
σε απόσταση 50εκ. περίπου.
• Δείχνει ενδιαφέρον και ξεχωρίζει φωνές.
http://www.healthview.gr/
6ος μήνας
Αδρή κινητικότητα
Πρηνής θέση (μπρούμυτα)
• Σηκώνει το κεφάλι και το στέρνο στηριζόμενο στα άκρα του που είναι τεντωμένα.
Ύπτια θέση (ανάσκελα)
• Σηκώνει το κεφάλι του από το μαξιλάρι.
• Ανυψώνει τα κάτω άκρα του και τα πιάνει με τα χέρια του.
Καθιστή θέση
• Βοηθά στο να ανασηκωθεί όταν το κρατήσουμε απ’ τα χέρια.
Όρθια θέση
• Χοροπηδάει.
• Κράτει το βάρος του όταν το κρατήσουμε όρθιο.
Μετακίνηση
• Περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του.
• Γυρίζει μπρούμυτα, πλάγια, ανάσκελα.
Λεπτή κινητικότητα
• Πιάνει έναν κύβο, τον φέρνει στο στόμα του και μετά τον πετάει.
Αντίληψη - Συμπεριφορά
• Εξερευνά με τα μάτια το περιβάλλον.
• Αντιδρά με έντονες κινήσεις των άκρων και γέλιο όταν κάποιος παίζει μαζί του.
• Αρχίζει να προφέρει μονοσύλλαβους φθόγγους.
• Ενδεχόμενα μιμείται ήχους
http://www.healthview.gr/
8ος - 9ος μήνας
Αδρή κινητικότητα
Πρηνής θέση (μπρούμυτα)
• Μπορεί και στηρίζεται σε τέσσερα σημεία.
Ύπτια θέση (ανάσκελα)
• Συνήθως γυρίζει στα πλάγια και παίζει.
Καθιστή θέση
• Κάθεται μόνο του 10 ή και περισσότερα λεπτά στο πάτωμα.
• Μπορεί και κρατάει τα χέρια του ελεύθερα και παίζει μ’ αυτά.
Όρθια θέση
• Όταν στηρίζεται σε έπιπλα ή κρατιέται από κάποιον μπορεί να σταθεί όρθιο,
δεν μπορεί όμως να καθίσει μόνο του.
• Χοροπηδάει ενεργητικά.
• Επιχειρεί πλάγια βήματα.
• Προσπαθεί να μπουσουλίσει.
Λεπτή κινητικότητα
• Μεταφέρει ένα αντικείμενο από το ένα χέρι στο άλλο.
• Πετάει τα παιχνίδια του στο πάτωμα.
• Προσπαθεί να κρατήσει ένα κύβο χρησιμοποιώντας τη βασική φάλαγγα
του αντίχειρα, τα τέσσερα δάκτυλα και το κερκιδικό άκρο της παλάμης.
• Πιέζει μία επιφάνεια.
Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
• Μιλάει με επαναλαμβανόμενες συλλαβές (πα πα πα, ντα ντα ντα).
• Προσπαθεί να ανοίξει ένα μικρό κουτί.
• Ξεχωρίζει γνωστά από άγνωστα πρόσωπα.
• Εντοπίζει τον ήχο σε απόσταση ενός μέτρου.
• Μπορεί να φάει μόνο του ένα μπισκότο.
http://www.healthview.gr
10ος - 12ος μήνας
Αδρή κινητικότητα
Καθιστή θέση
• Κάθεται σίγουρα για πολλή ώρα μόνο του.
• Πετά συνεχώς τα παιχνίδια του στο πάτωμα.
Όρθια θέση
• Σηκώνεται μόνο του και ξανακάθεται.
• Αφήνει τα χέρια του από το έπιπλο που στηρίζεται.
• Μπορεί να περπατήσει αν το κρατούν από το 1 χέρι.
Μετακίνηση
• Μπουσουλάει με τα τέσσερα.
Λεπτή κινητικότητα
• Μπορεί και πιάνει αντικείμενα με το δείκτη και τον αντίχειρα
(σύλληψη δίκην λαβίδος).
• Κρατάει το κουτάλι, αλλά δεν μπορεί να το χρησιμοποιήσει σωστά.
• Δείχνει με το δείκτη για να ζητήσει αυτό που θέλει.
Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
• Αναζητάει ένα παιχνίδι του που κρύψαμε κάτω από το μαξιλάρι.
• Καταλαβαίνει μικρές προτάσεις (δώσε, φέρε, πάρε).
• Συνεργάζεται όταν το γδύνουμε κρατώντας τα χέρια ψηλά.
• Μιλάει μόνο του πολύ.
• Γνωρίζει το «όχι» και το «μη».
• Χαίρεται να βλέπει εικόνες.
http://www.healthview.gr/
Γνωστική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού από 0-6 ετών
Η ατομική ανάπτυξη και εξέλιξη του παιδιού μπορεί να εξεταστεί από τις εξής πλευρές: τη σωματική, τη νοητική, την κοινωνική και τη συναισθηματική. Έχει παρατηρηθεί ότι το βρέφος εκφράζει συναισθήματα και κίνητρα, ανταποκρινόμενο με ταχύτητα και ευαισθησία στη μητέρα, η οποία με την σειρά της καθρεφτίζει αυτά που εκφράζει το βρέφος (Trevarthen, 1992). Η συναισθηματική συναλλαγή μεταξύ του βρέφους και των δυο γονιών είναι το κλειδί για την μελλοντική ψυχική υγεία και γνωστική του ανάπτυξη με την προϋπόθεση ότι η ανταπόκριση των γονιών στις ανάγκες του είναι ευαίσθητη και καλά συντονισμένη.
Η γνωστική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού χωρίζεται σε δυο φάσεις :
0- 2 ετών η βρεφική ηλικία και
3-6 ετών η προσχολική ηλικία
Γνωστική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού από 0-2 ετών
Γνωστική ανάπτυξη : σύμφωνα με τον Jean Piaget συμπίπτει με την αισθησιοκινητική περίοδο. Αυτή η περίοδος ανάπτυξης της νόησης που αρχίζει από τη γέννησή του έως το 2ο έτος χωρίζεται σε 6 περιόδους:
Στάδιο 1ο (1ος μήνας) :
H αντίληψη του βρέφους σε αυτό το στάδιο είναι εγωκεντρική. Επίσης, διαμορφώνονται τα πρώτα αντανακλαστικά τα οποία οργανώνονται με την επανάληψή τους.
Στάδιο 2ο (2ος και 3ος μήνας):
Εδώ τα πρώτα αντανακλαστικά τροποποιούνται με την εμπειρία. Το βρέφος αρχίζει να συντονίζει χέρι- στόμα.
Στάδιο 3ο (4ος και 6ος μήνας 1):
Αυξάνεται ο χειρισμός και η διερεύνηση των αντικειμένων. Αναπτύσσεται ο συντονισμός χεριού- ματιού.
Στάδιο 4ο (7ος και 11ος μήνας):
Οι πράξεις αρχίζουν να έχουν σαφή πρόθεση και σκοπιμότητα. Το βρέφος χρησιμοποιεί οικείες δράσεις για να αντιμετωπίσει νέες καταστάσεις. Επίσης αρχίζει να μιμείται.
Αλληλεπίδραση του βρέφους με τα πρόσωπα του περιβάλλοντος
Πρωταρχική σημασία για την ανάπτυξη του παιδιού έχει εξίσου το είδος της αλληλεπίδρασής του με τα πρόσωπα του περιβάλλοντος. Σημαντικό ρόλο λοιπόν στην ανάπτυξη του παίζει όχι μόνο η παρουσία του γονέα αλλά και η στάση του απέναντι στις πρώτες προσπάθειές του για εξερεύνηση του περιβάλλοντος, οι ευκαιρίες που του παρέχονται για επιτεύγματα όσο και η ικανοποίηση που του δείχνουν στις ικανότητές του.
Όσο για τη γλωσσική του ικανότητα, είναι σημαντικό οι γονείς να γνωρίζουν ότι επηρεάζουν θετικά το παιδί τους με πολλούς τρόπους: η ομιλία, η ανάγνωση- αφήγηση ιστοριών, περιγραφή προσωπικών βιωμάτων, προφορικές εξηγήσεις και ερμηνείες που δίνονται σε ερωτήσεις του παιδιού.
Πορεία διαφοροποίησης των συναισθηματικών αντιδράσεων
Στην αρχή το βρέφος έχει μια συγκεχυμένη έκφραση συναισθημάτων που εκδηλώνεται με γενικό και ακαθόριστο τρόπο ως μια γενική διέγερση ή ηρεμία.
Στον 1ο μήνα αρχίζει να διαφοροποιεί τα πρώτα αρνητικά συναισθήματα ως δυσφορία συναισθημάτων ως ευχαρίστηση και χαρά.
Στον 6ο μήνα είναι που η αρχική του δυσφορία θα μετατραπεί σε θυμό ή φόβο.
Στον 12ο μήνα τα θετικά συναισθήματα μετατρέπονται σε προσκόλληση, αφοσίωση και θαυμασμό.
Ο Erikson υποστηρίζει ότι το παιδί στα δυο πρώτα χρόνια της βρεφικής ηλικίας του συσσωρεύει εμπειρίες και προσωπικά βιώματα και έτσι διαμορφώνεται μια σαφή στάση απέναντι στον κόσμο που το περιβάλλει. Ανάλογα με το είδος της καθημερινής φροντίδας που δέχεται το βρέφος ανάλογα με την ανταπόκριση των προσώπων γύρω του στις δίκες του αντιδράσεις, διαμορφώνεται το αίσθημα της βασικής εμπιστοσύνης ή αντίθετα μια αρνητική εντύπωση δυσπιστίας και ανασφάλειας.
Νάνη Έλενα
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
στη Γραμμή «Μαζί για το Παιδί» 115 25
Βιβλιογραφία
A.S. Honig et al. (1970) Patterns of information processing used by and with young children in a nursery school setting. Child Development.
C. Murchinson (1931). The social behaviour of children. Handbook of Child Psychology. Clark University. Page 374-416
Erikson, Erik H. (1950). Childhood and Society. New York: Norton
Ι.Ν. Παρασκευόπουλος (1981). Ψυχολογία ατομικών διαφορών. Έκδοση Γρήγορη, Αθήνα .
Piaget, J., and Inhelder, B. (1962). The Psychology of the Child. New York: Basic Books.
Trevarthen (1992). ‘Πως και γιατί επικοινωνούν τα βρέφη’ Πρόοδοι στην Αναπτυξιακή Ψυχολογία των πρώτων χρόνων της ζωής. Ι. Κουγιουμουτζάκης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
http://www.babyzone.gr
Ψυχοκινητική Εξέλιξη Βρέφους
Γράφει ο Εμμανουήλ Τσουβαλάς
Παιδίατρος, Επιμελητής Α' Παιδιατρικής Κλινικής, Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών
Στις πρώτες ημέρες της ζωής του, το μωρό σας είναι πιθανό να φαίνεται ότι δεν κάνει τίποτε άλλο, παρά να τρώει, να κοιμάται, να κλαίει και να γεμίζει τις πάνες του. Όμως, από τις πρώτες ώρες, ημέρες και μήνες που θα περνάτε μαζί του, θα διαπιστώνετε συνεχώς αλλαγές στις ανάγκες, στις απαιτήσεις, στις συνήθειες και στις ικανότητές του. Αν είστε σωστά ενημερωμένοι γι’ αυτές τις αλλαγές, θα μπορέσετε να κατανοήσετε πιο εύκολα τις ανάγκες του μωρού σας, έτσι ώστε να καταφέρετε να ανταποκριθείτε καλύτερα στον πιο μαγευτικό ρόλο της ζωής σας: αυτόν του γονέα.
Η παρακολούθηση αυτής της ψυχοκινητικής ανάπτυξης του μωρού σας έχει μεγάλη σημασία, γιατί η έγκαιρη διάγνωση μιας καθυστέρησής της θα οδηγήσει γρηγορότερα στην έγκαιρη αντιμετώπιση. Βέβαια, θα πρέπει να έχετε πάντα στο νου σας ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές στο ρυθμό ψυχοκινητικής ανάπτυξης από παιδί σε παιδί, οι οποίες είναι απόλυτα φυσιολογικές. Έτσι, δεν θα πρέπει να μας κυριεύσει πανικός αν διαπιστώσουμε ότι σε αντίστοιχη ηλικία το παιδί μιας φίλης ή ακόμη και το δίδυμο αδελφάκι του δικού σας παιδιού έχει διαφορετική συμπεριφορά. Το πρόβλημα μόνο ο παιδίατρος μπορεί να το επισημάνει και αυτός όχι πάντοτε με βεβαιότητα. Εσείς το μόνο που οφείλετε να κάνετε είναι να εκθέσετε στον παιδίατρο την παρατήρησή σας.
Μερικά από τα χαρακτηριστικά της φυσιολογικής ψυχοκινητικής ανάπτυξης στους πρώτους 12 μήνες περιλαμβάνουν τα εξής:
• 1ος μήνας:
Το μωρό σας μπορεί να διακρίνει μόνο αχνές σκιές και να συγκεντρώσει την προσοχή του σε απόσταση τριάντα το πολύ εκατοστών. Προτιμά να βλέπει το πρόσωπο σας σε σχέση με άλλα πράγματα, να στρέφει το βλέμμα του προς το μέρος σας όταν του μιλάτε, γεγονός που το ηρεμεί, ενώ μπορεί να αρχίσει να προσηλώνει για μια στιγμή το βλέμμα του σε ένα αντικείμενο και να κάνει κάποια προσπάθεια για να παρακολουθήσει την κίνησή του. Επίσης, είναι δυνατό να σηκώνει λίγο το κεφάλι του στν πρηνή θέση, αλλά δεν μπορεί να το στηρίζει όταν είναι σε καθιστή θέση. Έχει συνήθως σφιγμένες τις παλάμες του και σφίγγει με δύναμη ότι του βάλετε στο χέρι.
• 2ος μήνας:
Σε αυτή την ηλικία το μωρό σας χαμογελάει πιο συνειδητά όταν είναι ευχαριστημένο, αρχίζει να γνωρίζει καλύτερα τα πρόσωπα που το περιποιούνται και να παρακολουθεί καλύτερα ένα κινούμενο αντικείμενο. Σηκώνει τελείως το κεφάλι του στην πρηνή θέση, ενώ, όταν το ανασηκώσουμε για να καθίσει, είναι δυνατό να στηρίξει το κεφάλι του για 1-2 δευτερόλεπτα, που όμως εύκολα πέφτει προς τα εμπρός.
• 3ος μήνας:
Είναι πια η ώρα που το μωρό σας χαμογελά συνειδητά, ενίοτε με φωνή. Επιζητεί τη συντροφιά των άλλων και αρχίζει να δείχνει περιέργεια για το περιβάλλον του. Παρακολουθεί καλύτερα ένα κινούμενο αντικείμενο, γυρίζοντας το κεφάλι του δεξιά και αριστερά, ενώ μπορεί να προσπαθεί να απλώσει τα χέρια του για να το πιάσει, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Στηρίζει πλέον αρκετά καλά το κεφάλι του και σηκώνει το στήθος του από το κρεβάτι όταν είναι στην πρηνή θέση. Μπορεί να φέρνει το χέρι του στο στόμα του και να πιάνει και να κουνά αντικείμενα.
• 4ος μήνας:
Γελά πολύ όταν παίζετε μαζί του και απλώνει τα χέρια για να το σηκώσετε στην αγκαλιά σας. Δείχνει ενδιαφέρον και ξεχωρίζει φωνές. Μπορεί να βάζει δύναμη στα χέρια και να στηρίζεται στους αγκώνες του. Αλλάζει εύκολα πλευρό όταν είναι ξύπνιο ή όταν κοιμάται και μπορεί να γυρίζει από μπρούμητα προς τα πλάγια με όλα του το σώμα, με χέρια και πόδια σε ελαφριά κάμψη.
• 5ος μήνας:
Σε αυτή την ηλικία το μωρό σας αναγνωρίζει πλεον όλα τα μέλη της οικογένειας και μπορεί να κλάψει σε αγνώστους, εκφράζοντας με αυτό τον τρόπο το φόβο του. Οι κινήσεις των χεριών γίνονται πια σκόπιμες και κατευθυνόμενες, ενώ συχνά πιάνει τα ποδαράκια του και τείνει να τα φέρει στο στόμα του, είτε όταν κάθεται, είτε όταν είναι ξαπλωμένο.
• 6ος μήνας:
Το μωρό σας είναι σε θέση να εξερευνά το περιβάλλον και να αντιδρά με έντονες κινήσεις των άκρων και γέλιο, όταν κάποιος παίζει μαζί του. Επίσης, αρχίζει να προφέρει συλλαβές χωρίς νόημα και ενδεχόμενα να μιμείται ήχους. Είναι πια η ηλικία που προτιμά, αντί να είναι ξαπλωμένο, να το βάλετε να καθίσει, έστω και αν στην αρχή θα τα καταφέρνει μόνο με υποστήριξη. Έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει ένα αντικείμενο από το ένα χέρι στο άλλο, να το βάζει στο στόμα του και μετά να το πετάει. Μπορεί να στηρίζει το βάρος του στα πόδια του, όταν το κρατήσετε όρθιο.
• 7ος μήνας:
Μπορεί να κρατά από ένα διαφορετικό αντικείμενο σε κάθε χέρι και να το αναζητά από μόνο του όταν του πέσει. Γυρίζει μπρούμητα, ανάσκελα, πλάγια με ευχέρεια. Κάθεται πλέον χωρίς υποστήριξη, συνήθως όμως πέφτει εύκολα.
• 8ος μήνας:
Αποκτά πολύ στενές σχέσεις και μεγάλη εξάρτηση από τη μητέρα του. Μιλάει με επαναλαμβανόμενες συλλαβές (πα πα πα, ντα ντα ντα). Αναγνωρίζει το όνομά του, όταν το φωνάζετε. Μεταφέρει ένα αντικείμενο από το ένα χέρι στο άλλο. Προσπαθεί να μπουσουλίσει και χοροπηδάει ενεργητικά, όταν το κρατάτε από τα χέρια.
• 9ος μήνας:
Το μωρό σας πλέον μαθαίνει να μιμείται διάφορες στερεότυπες κινήσεις («αντίο», «παλαμάκια», κλπ). Αντιλαμβάνεται πιο συγκεκριμένα τις έννοιες «μαμά» και «μπαμπά». Μιμείται επίσης, όσο μπορεί καλύτερα τις λέξεις που του υποδεικνύετε. Αρχίζει σιγά σιγά να χρησιμοποιεί μεμονωμένα τα δάκτυλά του και έρχεται μπουσουλώντας προς εσάς.
• 10ος μήνας:
Καταλαβαίνει κάποιες λέξεις που του λέτε και μπορεί να «στέλνει φιλάκια», να «κάνει αντίο» και να χτυπάει παλαμάκια. Είναι πιθανό να αρχίσει να χρησιμοποιεί το δείκτη και τον αντίχειρα για να πιάνει αντκείμενα και να πιάνεται από τα έπιπλα για να στηριχθεί στα πόδια του. Αν το κρατήσετε, μπορεί ακόμη να κάνει και κάποια βήματα, έστω και χωρίς καλή ισορροπία.
• 11ος μήνας:
Καταλαβαίνει μικρές προτάσεις (δώσε, φέρε, πάρε) και γνωρίζει το «όχι» και το «μη». Μπουσουλάει καλά με τα τέσσερα, μπορεί να κάνει τα πρώτα του βήματα στηριζόμενο στα έπιπλα από μόνο του, αλλά πέφτει και εύκολα, γι’ αυτό σε αυτή τη φάση θα πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί. Προσοχή: δεν μπουσουλάνε όλα τα παιδιά, ιδιαίτερα αυτά που έχουν πολλούς τρόπους να στηρίζονται και να μένουν όρθια.
• 12ος μήνας:
Είναι πολύ πιθανό, αν δεν το έχει κάνει ήδη, το μωράκι σας να πει τις πρώτες του λέξεις. Καταλαβαίνει το νόημα αρκετών λέξεων και γυρίζει όταν ακούει το όνομά του. Είναι πιθανό να μπορεί να πίνει με μικρή βοήθεια από το ποτήρι, γεγονός που σημαίνει ότι πολύ σύντομα θα κοπεί το μπιμπερό. Σε αυτή την ηλικία μπορεί ήδη να είναι ικανό να περπατήσει από μόνο του, αλλά σίγουρα θα χρειάζεται την συνεχή σας προσοχή και βοήθεια, ώσπου να αποκτήσει ένα σταθερό περπάτημα. Η αρχική βάδιση γίνεται με τα πόδια ανοιχτά, για να διευρύνει τη βάση στήριξης. Τυχόν στροφές των ποδιών προς τα έσω ή έξω, είναι χωρίς σημασία.
Όπως προαναφέραμε, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές στο ρυθμό της ψυχοκινητικής ανάπτυξης μεταξύ των βρεφών, οι οποίες είναι απόλυτα φυσιολογικές.
Οι παραπάνω πληροφορίες έχουν ως σκοπό να σας βοηθήσουν να καταλάβετε καλύτερα το μωρό σας και όχι να υποκαταστήσουν τον παιδίατρό σας, ο οποίος είναι αυτός που παρακολουθεί την ανάπτυξη του το παιδιού σας και μπορεί να σας συμβουλεύσει σε οποιαδήποτέ σας δυσκολία.
http://www.paidiatriki.gr/
Εξαιρετική δουλειά από http://anaptyksi.blogspot.gr/
Χαρακτηριστικά της λεπτής κινητικότητας
Συγκρατεί χέρια σε γροθιά 4 εβδομάδων
Κρατιέται σ’ ένα δάκτυλο 4 εβδομάδων
Χτυπάει αντικείμενα αλλά αστοχεί 8 εβδομάδων
Έχει έλεγχο του ενός ή και των δύο χεριών 8 εβδομάδων
Φέρει τα χέρια μπροστά από το σώμα 12 εβδομάδων
Συγκρατεί χέρια ανοιχτά 16 εβδομάδων
Φέρνει τα χέρια σ’ ένα αντικείμενο 16 εβδομάδων
Σηκώνει αντικείμενο με την παλάμη 16 εβδομάδων
Διερευνά αντικείμενο 24 εβδομάδων
Μεταφέρει αντικείμενα από το ένα χέρι στο άλλο 24 εβδομάδων
Σηκώνει μια κούπα 24 εβδομάδων
Απλώνεται προς ένα αντικείμενο 24 εβδομάδων
Αρπάζει αντικείμενο με την παλάμη 28 εβδομάδων
Αδειάζει μικροαντικείμενα 28 εβδομάδων
Υποτυπώδης αντίσταση αντίχειρα 32 εβδομάδων
Κτυπάει αντικείμενα στο τραπέζι 32 εβδομάδων
Κουδουνίζει ένα κουδούνι 36 εβδομάδων
Σφικτή λαβή 36 εβδομάδων
Μετακινεί αντικείμενα στο τραπέζι 32 εβδομάδων
Κτυπάει αντικείμενα μεταξύ τους 36 εβδομάδων
Παρατάει αντικείμενα αδέξια 40 εβδομάδων
Παίζει με τα δάκτυλα 40 εβδομάδων
Βάζει αντικείμενα σε κουτί 40 εβδομάδων
Συγκρατεί το μπουκάλι του 40 εβδομάδων
Χτυπάει δύο κύβους μεταξύ τους στο μέσο του σώματος 40 εβδομάδων
Αποδεσμεύει αντικείμενα εύκολα 48 εβδομάδων
Κάνει σημάδια (μουντζούρες) με το μολύβι 48 εβδομάδων
Κοινωνικά και προσαρμοσμένα χαρακτηριστικά λεπτής κινητικότητας
Ανταποκρίνεται σε ήχους Νεογέννητο
Ανταποκρίνεται σε (πρόσωπα) άτομα Νεογέννητο
Δείχνει επίγνωση των προσώπων 4 εβδομάδων
Ψάχνει για θηλή 4 εβδομάδων
Παρατηρεί τα πρόσωπα των ατόμων 4 εβδομάδων
Χαμογελάει όταν του μιλούν 8 εβδομάδων
Ψάχνει για την πηγή των ήχων 8 εβδομάδων
Του αρέσει να είναι γύρω του πρόσωπα 12 εβδομάδων
Προσδοκά την τροφή του 12 εβδομάδων
Δείχνει ευχαριστημένο με μερικά παιχνίδια 16 εβδομάδων
Γελάει με άτομο 16 εβδομάδων
Παίζει με τα χέρια 16 εβδομάδων
Έχει επίγνωση του εαυτού του στον καθρέπτη 16 εβδομάδων
Παίζει με κρυφές ματιές και επιφωνήματα (‘’κου – κου – τζα’’). 20 εβδομάδων
Χαμογελάει στον εαυτό του στον καθρέπτη 24 εβδομάδων
Θέλει να του μιλούν 24 εβδομάδων
Μπορεί να φοβάται ξένους 24 εβδομάδων
Συγκρατεί το μπιμπερό του 24 εβδομάδων
Κάνει θορύβους για να τραβήξει την προσοχή 28 εβδομάδων
Χτυπάει ελαφρά το είδωλό του στον καθρέπτη 28 εβδομάδων
Παίζει (κάνει παλαμάκια) χτυπώντας ελαφρά τα χέρια του. 32 εβδομάδων
Παρακολουθεί άτομα 32 εβδομάδων
Λέει ‘’μπα , μπα’’ και ‘’μα , μα’’ 32 εβδομάδων
Αποκαλύπτει παιχνίδια 32 εβδομάδων
Τρώει με τα δάχτυλα 36 εβδομάδων
Ανταποκρίνεται σε ερωτήσεις 36 εβδομάδων
Προστατεύει την ιδιοκτησία του 36 εβδομάδων
Του αρέσει να παίζει 40 εβδομάδων
Παρατηρεί εικόνες σε βιβλίο 40 εβδομάδων
Ανταποκρίνεται στο ‘’όχι’’ - όχι’’. 40 εβδομάδων
http://imm.demokritos.gr/
ΠΙΝΑΚAΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ
0 - 3 μηνών
o Αναπτύσσει δέσιμο με το πρόσωπο που το φροντίζει
o Δείχνει ευχαρίστηση
o Δείχνει έκπληξη
o Αναπτύσσει κοινωνικό χαμόγελο
o Χαμογελάει όταν του χαμογελούν
o Ανταποκρίνεται στη μουσική
o Εκφράζει χαρά
3 - 6 μηνών
o Εκφράζει θυμό
o Γελάει
o Εκδηλώνει τα συναισθήματά του με φωνούλες
o Αρχίζει να εκδηλώνει το άγχος αποχωρισμού
o Βγάζει κραυγές για να συγκεντρώσει την προσοχή
6 - 9 μηνών
o Αντιδρά σε φιλική ή επιθετική διάθεση
o Αρχίζει να εκδηλώνει ντροπή/ανησυχία μπροστά σε τρίτους
o Θυμώνει όταν του πάρουν κάτι από τα χέρια
o Αντιδρά όταν βλέπει τον εαυτό του στον καθρέφτη
9 - 12 μηνών
o Αποκτά διαφορετική σχέση με κάθε μέλος της οικογένειας
o Έχει πλέον το δικό του ρόλο και θέση στην οικογένεια
o Ανταποκρίνεται στην επαφή του με άλλα παιδιά
o Εκφράζει την επιθετικότητά του
o Επαναλαμβάνει ήχους που έκαναν τους άλλους να γελάσουν
ΠΙΝΑΚΑΣ ΓΛΩΣΣΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Βρέφος
o Προσέχει όταν του μιλάτε
o Κλαίει ή ταράζεται με διάφορους θορύβους
0 - 7 μηνών
o Γυρίζει προς το μέρος σας όταν του μιλάτε
o Ανταποκρίνεται στη φωνή οικείων προσώπων
o Κατανοεί την αλλαγή του τόνου της φωνής του ενήλικα
o Γελάει
o Παράγει ήχους
o Αντιδρά σε ήχους
o Εντυπωσιάζεται από τα παιχνίδια που παράγουν ήχους
7 - 12 μηνών
o Αντιδρά στο άκουσμα του ονόματός του
o Παράγει μικρές επαναλαμβανόμενες συλλαβές
o Μιμείται διάφορους ήχους
o Χρησιμοποιεί την ομιλία για να τραβήξει την προσοχή σας
o Καταλαβαίνει λέξεις και απλές οδηγίες
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ (ΑΔΡΗ ΚΑΙ ΛΕΠΤΗ ΚΙΝΗΣΗ)
0-1 μηνός
o Δε στηρίζει το κεφάλι του
o Είναι σε στάση νεογνού
1-2 μηνών
o Στηρίζει το κεφάλι του για δευτερόλεπτα
o Κλοτσάει
o Αρχίζει να ξαπλώνει στα πλάγια
o Προσπαθεί να πάρει καθιστή θέση
o Έχει αντανακλαστική αντίληψη των αντικειμένων
2-3 μηνών
o Κουνάει ολοένα και περισσότερο το κεφάλι του
o Σηκώνει το κεφάλι του όταν είναι ανάσκελα
o Προσπαθεί να πιάσει αντικείμενα αλλά δεν τα καταφέρνει
3-6 μηνών
o Σηκώνει και στηρίζει το κεφάλι του
o Σηκώνεται στους αγκώνες
o Γυρίζει στο πλάι
o Αρχίζει να έχει αμφίπλευρο συντονισμό
o Κάθεται με υποστήριξη
o Πιάνει αντικείμενα με την παλάμη του
o Πιάνει και με τα δύο χέρια μαζί
o Αρχίζει να χρησιμοποιεί τον αντίχειρα και το δείκτη
6-8 μηνών
o Μπορεί να κάθεται χωρίς υποστήριξη για λίγο
o Αναπηδά
o Ξαπλώνει μπρούμυτα και ανάσκελα και προσπαθεί να γυρίσει από τη μια θέση στην άλλη
o Μεταφέρει πράγματα από το ένα χέρι στο άλλο
8-10 μηνών
o Κάθεται χωρίς υποστήριξη
o Ξεχωρίζει το δείκτη από τον αντίχειρα
o Προσπαθεί να μπουσουλήσει
o Στέκεται όρθιο με υποστήριξη
o Αρχίζει να πιάνει αντικείμενα με τρία δάχτυλα
10-12 μηνών
o Αλλάζει θέσεις
o Αρχίζει να μπουσουλάει
o Στηρίζεται στα έπιπλα και σηκώνεται όρθιο
o Στηρίζεται με το ένα ή και τα δύο χεράκια και προσπαθεί να περπατήσει
o Δείχνει αντικείμενα χρησιμοποιώντας το δείκτη
o Προσπαθεί να πιάσει αντικείμενα που βρίσκονται μέσα σε κουτιά
o Κρατάει το μολύβι σαν να πρόκειται να γράψει
o Χτυπάει παλαμάκια
o Ανοίγει ένα βιβλίο
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΖΩΗΣ (ΔΚΖ)
0 - 2 μηνών
o Θηλάζει
2 - 3 μηνών
o Αναγνωρίζει το μπιμπερό
o Συνδέει το φαγητό με συγκεκριμένους ήχους
o Ανταποκρίνεται στο κάλεσμα αυτού που το φροντίζει προσπαθώντας να σηκώσει τα χέρια του
3 - 4 μηνών
o Διαχωρίζει τα χείλη από τη γλώσσα (ανεξάρτητες κινήσεις)
o Σουφρώνει τα χείλη
o Ελέγχει εκούσια το στόμα
4 - 5 μηνών
o Εμφανίζει μικρού εύρους κινήσεις της γλώσσας
o Αναστρέφει τη γλώσσα μετά την απομάκρυνση του κουταλιού, απωθώντας το φαγητό με τη θέλησή του
5 - 6 μηνών
o Σπρώχνει το φαγητό προς τα έξω με τη γλώσσα του
o Βγάζει δοντάκια
6 - 7 μηνών
o Κλείνει τα χείλη όταν έχει χορτάσει
o Τρώει αλεσμένες τροφές
7 - 8 μηνών
o Κάνει συγχρονισμένες κινήσεις γλώσσας, χειλιών και σαγονιού
8 - 9 μηνών
o Πιάνει με τα χεράκια του το μπιμπερό/ποτήρι όταν πίνει
o Δαγκώνει το ποτήρι
9 - 10 μηνών
o Τρώει στέρεα τροφή, π.χ. μπισκότα
o Συγχρονίζει τις κινήσεις του στόματος και του προσώπου
10 - 11 μηνών
o Προσπαθεί να πιάσει το κουτάλι για να φάει μόνο του
o Σταματά το θηλασμό
11 - 12 μηνών
o Χρησιμοποιεί τα χείλια του για να πάρει το φαγητό από το κουτάλι
o Βοηθάει στο ντύσιμο κουνώντας τα χέρια και τα πόδια του
http://www.anima-therapy.com/
Οι μήνες περνούν, το μωρό αλλάζει. Ταυτόχρονα αλλάζουν οι ανάγκες, απαιτήσεις, συνήθειες, ικανότητες και τα πράγματα που το ευχαριστούν. Η σωστή ενημέρωση θα βοηθήσει να κατανοήσετε καλύτερα το μωρό. Όταν ξέρετε τι θα περιμένετε να αντιμετωπίσετε, θα είστε καλύτερα προετοιμασμένη. Σε καμία περίπτωση μην πιέσετε το μωρό να κάνει περισσότερα πράγματα από αυτά που δείχνει ότι μπορεί. Φροντίστε συγχρόνως να δίνετε στο μωρό συνεχώς ερεθίσματα εξέλιξης. Ο ρόλος σας είναι δύσκολος, μαγευτικός όπως κάθε τι ανθρώπινο ή φυσικό.
Οι πληροφορίες - γνώσεις που ακολουθούν δεν υποκαθιστούν με κανένα τρόπο τις τακτικές επισκέψεις στον Παιδίατρο ο οποίος παρακολουθεί τη φυσιολογική ανάπτυξη ενός παιδιού (Νεογέννητο, βρέφος, μωρό, παιδί, έφηβος). Κάθε παιδί είναι ένα ξεχωριστό άτομο. Δε μοιάζει με κανένα άλλο. Η ανάπτυξη του παιδιού δεν μπαίνει σε αυστηρά χρονικά όρια. Μπορεί ένα παιδί να υστερεί λίγο στην ανάπτυξη του λόγου αλλά να είναι πιο μπροστά όσον αφορά την κινητικότητα ή το αντίθετο. Αν όμως απασχολεί τους γονείς οτιδήποτε σχετικά με τη φυσιολογική ανάπτυξη ενός παιδιού, πρέπει αμέσως να συμβουλευτούν τον παιδίατρο.
Νεογέννητο μωρό - 1ος Μήνας ζωής Ο 1ος Μήνας αποτελεί περίοδο πρώτης προσαρμογής.
Το μωρό βλέπει μόνο αχνές σκιές.
Μπορεί να συγκεντρώσει την προσοχή του, όταν το πλησιάσετε στα τριάντα τουλάχιστον εκατοστά.
Το μωρό στέφει το βλέμμα του προς εσας όταν σας ακούει.
Το πρώτο χαμόγελο οφείλεται σε συσπάσεις του προσώπου.
Τα γεύματα αποτελούνται αποκλειστικά από γάλα. Τρώει κάθε τρεις περίπου ώρες, συχνότητα που τηρείται κατά τη διάρκεια της νύχτας. Δεν είναι σε θέση να στηρίξει το κεφάλι. Προτιμά ακόμη την εμβρυική στάση, έχει σφιγμένες τις γροθιές. Συχνά σφίγγει δυνατά ότι του βάλετε στην παλάμη.
Βρέφος μωρό - 2ος Μήνας ζωήςΤο μωρό αρχίζει να ελέγχει τις κινήσεις των ματιών, τους μυς στο πρόσωπο ενώ μπορεί να ανοιγοκλείνει το στόμα, προσπαθώντας να μιμηθεί την ομιλία των γονιών. Σκάει πιο συνειδητά χαμόγελα. Τεντώνει κάποτε το κορμάκι. Μπορεί για 1-2 δευτερόλεπτα να στηρίξει το κεφαλάκι αν δοκιμάσετε να το σηκώσετε όταν είναι ξαπλωμένο ανάσκελα. Αν είστε τυχεροί γονείς μπορεί να μη χρειάζεται να το ταΐζετε μέσα στη νύχτα.
Βρέφος μωρό - 3ος Μήνας ζωής Το κορμάκι του έχει πια ξεκουλουριαστεί. Τα ποδαράκια, οι παλάμες μένουν απλωμένα και ανοιχτά. Αντιλαμβάνεται, δείχνει περιέργεια για το περιβάλλον. Αναγνωρίζει το μπουκάλι. Ανασηκώνει το κεφάλι, το οποίο μπορεί πλέον να γυρίζει αριστερά, δεξιά. Είναι σημαντικό αυτή την εποχή να το φροντίζει ένας μόνο άνθρωπος, ιδανικά εσείς οι γονείς γιατί η εναλλαγή των προσώπων το κουράζει.
Κινητικότητα - Μωρό 3 μηνών
1. Όταν το μωρό είναι μπρούμυτα, σηκώνει το κεφάλι σε γωνία 45-90 μοιρών από το κρεβάτι. Το γυρίζει δεξιά, αριστερά όπως τη χελώνα.
2. Τα χέρια είναι πιο χαλαρά - Τραβάει τα σεντόνια.
Κοινωνικότητα, Αντίληψη - Μωρό 3 μηνών
1. Χαμογελά στο πρόσωπο που του μιλά από το δεύτερο κιόλας μήνα της ζωής.
2. Το μωρό αναγνωρίζει τη μαμά.
3. Εκδηλώνει χαρά όταν δει το φαγητό.
4. Παρακολουθεί κινούμενο αντικείμενο.
Ακοή, Ομιλία - Μωρό 3 μηνών
1. Το μωρό λέει φωνήεντα όπως α,α,ο,ο,ου.
2. Γυρίζει τα μάτια στην πηγή του θορύβου.
3. Προσπαθεί να γυρίσει το κεφάλι προς το μέρος αυτού που του μιλά.
Χρήσιμες συμβουλές προς γονείς
• Γονείς ενθαρρύνατε το μωρό να μιλήσει, μιλώντας συνέχεια σε όλες τις καθημερινές δραστηριότητες που μοιράζεστε μαζί, την ώρα που το ταΐζετε, όταν το κάνετε μπάνιο κτλ.
• Αγοράστε κατάλληλα για την ηλικία του παιδιού παιχνίδια. Κρεμάστε τα πάνω από το κρεβατάκι
Βρέφος μωρό - 4ος ΜήναςΤο μωρό μπορεί πλέον να βάζει δύναμη στα χέρια. Επίσης στηρίζεται στους αγκώνες. Αλλάζει με ευκολία πλευρό όταν κοιμάται ή όταν είναι ξύπνιο. Κάθεται αρκετή ώρα στο ριλάξ για να παίξει, του αρέσουν τα χρωματιστά παιχνίδια που κρατάει στα χέρια, τα οποία δεν παραλείπει να βάλει στο στόμα. Με το τρόπο αυτό τα γνωρίσει καλύτερα. Γελάει πολύ όταν παίζετε. Ζητάει απο τους γονείς να το παίρνουν αγκαλιά.
Βρέφος μωρό - 5ος Μήνας Το μωρό αναγνωρίζει πια όλα τα μέλη της οικογένειας. Τους χαμογελάει συνειδητά, ενώ μπορεί να κλάψει σε αγνώστους ή να αισθανθεί αναστάτωση ή φόβο. Εδώ αρχίζει η περίοδος απογαλακτισμού. Την ίδια ώρα ξεκινά η γνωριμία με τις κρέμες. Μια πολύ αγαπημένη συνήθεια θα γίνει να πιάνει τα ποδαράκια, να τα φέρνει στο στόμα όταν είναι ξαπλωμένο ανάσκελα ή ακόμη όταν κάθεται.
Κινητικότητα - Μωρό 5 μηνών
1. Τεσσάρων μηνών το βρέφος στηρίζει καλά το κεφάλι. Επίσης συλλαμβάνει οποιοδήποτε αντικείμενο τοποθετήσετε στην παλάμη. 2. Απλώνει το χέρι για να συλλάβει αντικείμενο που του προσφέρετε.
4. Το μωρό συνηθίζει να βάζει αντικείμενα στο στόμα.
Κοινωνικότητα, Αντίληψη - Μωρό 5 μηνών
1. Χαμογελά στο είδωλο του στον καθρέφτη.
2. Αναγνωρίζει τη φωνή των γονιών.
3. Το μωρό προτιμά να βρίσκεται στην αγκαλιά των γονιών ή των ανθρώπων που το περιποιούνται καθημερινά.
Ακοή, Ομιλία - Μωρό 5 μηνών
1. Το μωρό γελάει δυνατά.
2. Αρχίζει να επαναλαμβάνει ήχους που ακούει.
3. Το κλάμα ενός μωρού 5 μηνών διαφέρει ανάλογα με τις ανάγκες του.
Χρήσιμες συμβουλές προς γονείς
• Γονείς, συνεχίστε να μιλάτε όσο περισσότερο γίνεται στο παιδί.
• Αντικαταστήστε τα παιχνίδια με αυτά που είναι κατάλληλα για την ηλικία του.
• Αρχίστε να διαβάζετε στο μωρό βιβλία με μεγάλες εικόνες που έχουν έντονα χρώματα.
• Αν θα επιστρέψετε στη δουλειά σας, σιγουρευτείτε ότι το περιβάλλον που θα αφήσετε το παιδί είναι ασφαλές.
• Κρατήστε τις επαφές με τους φίλους. Μην οδηγηθείτε στην απομόνωση λόγω του μωρού.
Βρέφος μωρό - 6ος Μήνας Από αυτή την ηλικία δυσαρεστείται όταν το ξαπλώνετε. Ποτιμά να μένει καθιστό. Το μωρό στηρίζει λίγη ώρα το σώμα αλλά η πλατούλα είναι ακόμη καμπουριασμένη. Μετά από λίγο γέρνει μπροστά και ξαπλώνει. Γελά, κλαίει, βγάζει άναρθρες κραυγές. Αρχίζουν οι ενοχλήσεις για τα πρώτα δοντάκια.
Κινητικότητα - Μωρό 6 μηνών
1. Το μωρό γυρίζει από μπρούμυτα ανάσκελα.
2. Κάθεται αφού βάλετε υποστηρίγματα στην πλάτη ή κάθεται βάζοντας για στήριγμα το ένα του χέρι.
3. Όταν το κρατείτε όρθιο υποστηρίζει μεγάλο μέρος του βάρους στα πόδια του.
4. Μεταφέρει αντικείμενο από το ένα χέρι στο άλλο.
5. Όταν κρατάει ένα αντικείμενο και δώσετε στο μωρό ένα καινούριο, τότε πετάει το προηγούμενο.
Κοινωνικότητα, Αντίληψη - Μωρό 6 μηνών
1. Το μωρό παρατηρεί την πορεία αντικειμένου που πέφτει στο πάτωμα.
2. Δυσαρεστείται με την απώλεια δικού ενός παιχνιδιού.
3. Αναγνωρίζει τους γονείς.
Ακοή, Ομιλία - Μωρό 6 μηνών
1. Αρχίζει να λέει ντα-ντα, μπα-μπα.
2. Παράγει ήχους που μοιάζουν με λέξεις χωρίς βέβαια να είναι λέξεις.
3. Καταλαβαίνει το ναι και το όχι.
4. Γυρίζει το κεφάλι και εντοπίζει τον ήχο.
Χρήσιμες συμβουλές προς γονείς
• Γονείς, μην σταματάτε να μιλάτε, τραγουδάτε στο παιδί.
• Αρχίστε να βάζετε κάποια όρια στις απαιτήσεις του παιδιού. Υιοθετείστε κάποιο πρόγραμμα ρουτίνας για τις καθημερινές δραστηριότητες.
• Μάθετε το μωρό να πηγαίνει σε συγκεκριμένη ώρα για ύπνο.
• Προσφέρτε στο μωρό κατάλληλα για την ηλικία του παιχνίδια.
Βρέφος μωρό - 7ος Μήνας Το μωρό αποκτάει την ευχέρεια να κρατάει από ένα διαφορετικό αντικείμενο στο κάθε χέρι. Αν του πέσει κάτι το αναζητά και ψάχνει να το βρει. Η σιελόρροια συνεχίζονται. Τα ούλα του είναι ερεθισμένα. Γονείς βρείτε παιχνίδια που μπορεί να δαγκώνει και να παρηγορείται. Συνήθως τα μωρά αυτής της ηλικίας δείχνουν έντονα την αγάπη τους για το νερό. Πλατσουρίζουν ευτυχισμένα όταν τα κάνετε μπάνιο.
Βρέφος μωρό - 8ος ΜήναςΑναγνωρίζει το όνομά του, κάνει προσπάθειες για να φάει χωρίς βοήθεια. Αρχίσει να μπουσουλάει προς τα εμπρός - πίσω, πηγαίνοντας σε όλα τα πιθανά σημεία του σπιτιού. Όταν το κρατάτε όρθιο επάνω στα γόνατά, το μωρό τινάζεται, χορεύει ενθουσιασμένο, δοκιμάζοντας τη δύναμη και την αντοχή των ποδιών του. Η διατροφή περιλαμβάνει μερίδες από πρωτεΐνες, γαλακτοκομικά, φρέσκα φρούτα και λαχανικά.
Βρέφος μωρό - 9ος ΜήναςΤο μωρό αντιλαμβάνεται τις έννοιες «μαμά», «μπαμπάς». Κινεί με ακρίβεια τα χέρια, χρησιμοποιεί μεμονωμένα τα δάχτυλά, συγκεντρώνει με μεγαλύτερη ευκολία την προσοχή του στα παιχνίδια. Αρχίζει να μιμείται όσο μπορεί τις λέξεις που υποδυνκνύονται από τους γονείς. Σε αυτή τη φάση προετοιμάζεται να περπατήσει. Το μωρό έρχεται μπουσουλώντας προς το μέρος σας.
Βρέφος μωρό - 10ος Μήνας Το μωρό καταλαβαίνει κάποιες λέξεις που του λέτε, ξέρει να χτυπάει παλαμάκια, να κρατάει κάποιο αντικείμενο στο χέρι, να χαιρετάει, να στέλνει φιλάκια. Κρατάει μόνο το ποτηράκι για να πιει. Γαντζώνεται σε έπιπλα για να στηριχτεί στα πόδια του. Αν το κρατήσετε όρθιο κάνει μερικά βηματάκια χωρίς όμως να ισορροπήσει σωστά.
Κινητικότητα - Μωρό 10 μηνών
1. Το μωρό γυρίζει από μπρούμυτα ανάσκελα - ανάσκελα μπρούμυτα.
2. Από την ηλικία των 8 μηνών, το μωρό αρχίζει να κάθεται ανεξάρτητα, χωρίς υποστήριγμα. Επίσης το βρέφος στηρίζει όλο το βάρος στα πόδια του όταν συγκρατείται όρθιο.
3. Κρατάει δυο κύβους τους οποίους κτυπάει όταν του δείξουν.
4. Αρχίζει να μπουσουλά, να κυκλοφορεί σε όλο το σπίτι.
5. Στέκεται όρθιο κρατώντας στα έπιπλα.
6. Πιάνει μικρά αντικείμενα με το δείκτη και τον αντίχειρα.
Κοινωνικότητα, Αντίληψη - Μωρό 10 μηνών
1. Το μωρό κάνει προσπάθεια να φάει χωρίς βοήθεια.
2. Ανταποκρίνεται όταν φωνάξεις το όνομα του.
Ακοή, Ομιλία - Μωρό 10 μηνών
1. Επαναλαμβάνει ήχους ή μια συλλαβή που ακούει.
2. Τσιρίζει για να προκαλέσει την προσοχή σας.
3. Χρησιμοποιεί ασυνάρτητη ομιλία. Φλυάρισμα που ακούγεται σαν πραγματική ομιλία.
4. Μπορεί να λέει μαμά ή παπά.
Χρήσιμες συμβουλές προς γονείς
• Γονείς, συνεχίστε να μιλάτε στο παιδί όποτε έχετε οποιαδήποτε επαφή με αυτό.
• Δώστε την ευκαιρία στο μωρό να εξερευνήσει το χώρο με ασφάλεια.
• Αγοράστε τα κατάλληλα για την ηλικία του παιχνίδια. Μην αγοράζετε παιχνίδια που περιέχουν μικρά αντικείμενα, γιατί μπορεί το μωρό να τα στραβοκαταπιεί.
• Μάθετε να λέτε όχι στο παιδί όταν χρειάζεται. ΜΗΝ το κτυπάτε όμως ποτέ. Αν σας θυμώσει μπορείτε να το βάλετε στο πάρκο μέχρι να ηρεμήσετε.
• Δεν χρειάζεται το παιδί παπούτσια.
• Χρειάζεται πότε-πότε να βγαίνετε για βόλτα μόνοι σας. Θα πρέπει να μάθει και το ίδιο το παιδί να μένει με τους παππούδες ή την γυναίκα που θα το προσέχει.
Βρέφος μωρό - 11ος Μήνας Σηκώνεται εύκολα όρθιο χωρίς βοήθεια. Επιχειρεί τα πρώτα βήματα καθώς στηρίζεται στα έπιπλα. Πέφτει, ξανασηκώνεται μόνο του. Σε αυτή τη φάση τα πιο ζωηρά μωρά χρειάζονται επίβλεψη γιατί εύκολα χτυπούν λόγω κακής ισορροπίας. Επιλέγει παιχνίδια. Είναι πιο κοινωνικό, συνεργάσιμο. Μαθαίνει να προσφέρει κάτι αν το ζητήσετε.
Βρέφος μωρό - 12ος Μήνας Οι πρώτες λέξεις, που είναι πολύ σημαντικές στην καθημερινότητά, κάνουν την εμφάνισή τους. Παίζει με παιχνίδια που τα σέρνει ή τα τραβάει. Πολλά μωρά έχουν ήδη περπατήσει αλλά χρειάζονται ακόμη βοήθεια, ενθάρρυνση και προτροπή. Έχετε πια σταματήσει να μαγειρεύετε ειδικά για το μωρό, το οποίο μασουλάει με ευκολία τις μικρές μπουκιές του. Η οδοντοφυΐα συνεχίζεται. Συνήθως έχουν κάνει την εμφάνισή τους έως οκτώ δοντάκια.
Κινητικότητα - Μωρό 12 μηνών
1. Το μωρό σηκώνεται όρθιο μόνο, χωρίς βοήθεια, πιάνοντας στα έπιπλα.
2. Κάνει μερικά βήματα μόνο του ή περπατάει όταν του κρατάτε το ένα χέρι.
3. Μπορεί να βάλει, βγάλει αντικείμενα από ένα κουτί.
Κοινωνικότητα, Αντίληψη - Μωρό 12 μηνών
1. Το μωρό κάνει αντίο.
2. Στέλνει φιλί.
3. Καταλαβαίνει το "όχι".
4. Κοιτάζει τα πόδια του ή δείχνει την μύτη του όταν του ζητηθεί.
5. Μπορεί να πίνει υγρά σε ποτήρι αντί το μπιμπερό.
6. Μπορεί να φάει μόνο, χωρίς βοήθεια των γονιών.
Ακοή, Ομιλία - Μωρό 12 μηνών
1. Λέει και εννοεί μαμά - παπά. Μπορεί να έχει ακόμα 2-3 λέξεις στο λεξιλόγιο του.
2. Αρέσει στο μωρό να μιμείται ήχους ζώων.
3. Προσέχει τους γονείς όταν κουβεντιάζουν με άλλους.
4. Σταματά το παιχνίδι όταν ακούσει δίπλα να συζητούν κάποιοι.
5. Σηκώνει το κεφάλι για να εντοπίσει ήχους που προέρχονται από ψηλά.
Χρήσιμες συμβουλές προς γονείς - Μωρό 12 μηνών
• Το παιδί έχει πια τη δυνατότητα είτε έρποντας είτε περπατώντας να κυκλοφορεί στο σπίτι. Διαμορφώστε με τέτοιο τρόπο τους χώρους έτσι ώστε να είναι ασφαλείς για το παιδί.
• Μάθετε να λέτε ΟΧΙ την κατάλληλη στιγμή αλλά να το ΕΝΝΟΕΙΤΕ.
• Μάθετε το παιδί στη πειθαρχία. Αυτό δεν σημαίνει τιμωρία - ειδικά με ξύλο. Για παράδειγμα αν δεν θέλετε να πάρει το παιδί κάποιο βάζο, τότε απομακρύνετε το παιδί από το βάζο ή πάρτε κάπου ψηλά το βάζο.
• Ενθαρρύνετε το παιδί να παίζει με παιχνίδια κατάλληλα για την ηλικία του καθώς επίσης να παίζει και με άλλα παιδάκια.
http://www.paidiatros.com/
Από την 4η έως την 6η εβδομάδα
Θέσεις σώματος και κινήσειςΠρηνής (μπρούμυτα)
• Τα άκρα είναι λυγισμένα και σε απαγωγή.
• Μπορεί να σηκώσει λίγο το κεφάλι του.
• Όταν το βρέφος αιωρείται στηριζόμενο στην παλάμη μας με την κοιλιά, κρατά
το κεφάλι στο ίδιο ύψος με το σώμα και τα άκρα, άνω και κάτω ελαφρώς λυγισμένα.
Ύπτια (ανάσκελα)
• Κρατά το κεφάλι στο πλάι και τα χέρια σε κάμψη κοντά στο σώμα ή στο στόμα του.
Καθιστή θέση
• Όταν το ανασηκώνουμε για να καθίσει, το κεφάλι δεν ακολουθεί το σώμα,
μένει προς τα πίσω και τα χεράκια είναι κλεισμένα σε γροθιά.
Όρθια θέση
• Κάνει αυτόματη βάδιση (πρωτογενές αντανακλαστικό).
Λεπτή κινητικότητα
• Τα δάχτυλα σε σφιχτή «γροθιά».
• Καμιά φορά ένα χέρι στο στόμα.
• Τα χεράκια σφίγγουν όταν έρχονται σε επαφή με κάτι
(πρωτογενές αντανακλαστικό του δραγμού).
Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
• Αντιδρά σε ήχους, στο φως και στα οπτικά ερεθίσματα.
• Ανταποδίδει το χαμόγελο στη μητέρα του ή στον εξεταστή
http://www.healthview.gr/
4ος μήνας
Θέσεις σώματος και κινήσειςΠρηνής (μπρούμυτα)
• Σηκώνει το κεφάλι ~90º.
• Στηρίζεται στα αντιβράχια.
Ύπτια θέση
• Κεφάλι στη μέση θέση.
• Χέρια συνήθως στο πρόσωπο, στο στόμα ή στο στήθος.
Καθιστή θέση
• Το μωρό πιάνει τα χέρια του εξεταστή όταν τραβιέται να καθίσει.
• Έρχεται συμμετρικά στην καθιστή θέση και σταθεροποιεί το κεφάλι στη μέση γραμμή.
Όρθια θέση
• Εκτείνει τα πόδια και σηκώνεται στα δάχτυλα. Μετά λυγίζοντας τα γόνατα καταρρέει.
Μετακίνηση
• Γυρίζει από μπρούμυτα προς τα πλάγια με όλο του το σώμα, με χέρια και πόδια
σε ελαφριά κάμψη.
Λεπτή Κινητικότητα
• Προσπαθεί να πιάσει αντικείμενα.
Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
• Γυρίζει το κεφάλι του προς τον ήχο (φωνή, κουδουνίστρα) που βρίσκεται
σε απόσταση 50εκ. περίπου.
• Δείχνει ενδιαφέρον και ξεχωρίζει φωνές.
http://www.healthview.gr/
6ος μήνας
Αδρή κινητικότητα
Πρηνής θέση (μπρούμυτα)
• Σηκώνει το κεφάλι και το στέρνο στηριζόμενο στα άκρα του που είναι τεντωμένα.
Ύπτια θέση (ανάσκελα)
• Σηκώνει το κεφάλι του από το μαξιλάρι.
• Ανυψώνει τα κάτω άκρα του και τα πιάνει με τα χέρια του.
Καθιστή θέση
• Βοηθά στο να ανασηκωθεί όταν το κρατήσουμε απ’ τα χέρια.
Όρθια θέση
• Χοροπηδάει.
• Κράτει το βάρος του όταν το κρατήσουμε όρθιο.
Μετακίνηση
• Περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του.
• Γυρίζει μπρούμυτα, πλάγια, ανάσκελα.
Λεπτή κινητικότητα
• Πιάνει έναν κύβο, τον φέρνει στο στόμα του και μετά τον πετάει.
Αντίληψη - Συμπεριφορά
• Εξερευνά με τα μάτια το περιβάλλον.
• Αντιδρά με έντονες κινήσεις των άκρων και γέλιο όταν κάποιος παίζει μαζί του.
• Αρχίζει να προφέρει μονοσύλλαβους φθόγγους.
• Ενδεχόμενα μιμείται ήχους
http://www.healthview.gr/
8ος - 9ος μήνας
Αδρή κινητικότητα
Πρηνής θέση (μπρούμυτα)
• Μπορεί και στηρίζεται σε τέσσερα σημεία.
Ύπτια θέση (ανάσκελα)
• Συνήθως γυρίζει στα πλάγια και παίζει.
Καθιστή θέση
• Κάθεται μόνο του 10 ή και περισσότερα λεπτά στο πάτωμα.
• Μπορεί και κρατάει τα χέρια του ελεύθερα και παίζει μ’ αυτά.
Όρθια θέση
• Όταν στηρίζεται σε έπιπλα ή κρατιέται από κάποιον μπορεί να σταθεί όρθιο,
δεν μπορεί όμως να καθίσει μόνο του.
• Χοροπηδάει ενεργητικά.
• Επιχειρεί πλάγια βήματα.
• Προσπαθεί να μπουσουλίσει.
Λεπτή κινητικότητα
• Μεταφέρει ένα αντικείμενο από το ένα χέρι στο άλλο.
• Πετάει τα παιχνίδια του στο πάτωμα.
• Προσπαθεί να κρατήσει ένα κύβο χρησιμοποιώντας τη βασική φάλαγγα
του αντίχειρα, τα τέσσερα δάκτυλα και το κερκιδικό άκρο της παλάμης.
• Πιέζει μία επιφάνεια.
Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
• Μιλάει με επαναλαμβανόμενες συλλαβές (πα πα πα, ντα ντα ντα).
• Προσπαθεί να ανοίξει ένα μικρό κουτί.
• Ξεχωρίζει γνωστά από άγνωστα πρόσωπα.
• Εντοπίζει τον ήχο σε απόσταση ενός μέτρου.
• Μπορεί να φάει μόνο του ένα μπισκότο.
http://www.healthview.gr
10ος - 12ος μήνας
Αδρή κινητικότητα
Καθιστή θέση
• Κάθεται σίγουρα για πολλή ώρα μόνο του.
• Πετά συνεχώς τα παιχνίδια του στο πάτωμα.
Όρθια θέση
• Σηκώνεται μόνο του και ξανακάθεται.
• Αφήνει τα χέρια του από το έπιπλο που στηρίζεται.
• Μπορεί να περπατήσει αν το κρατούν από το 1 χέρι.
Μετακίνηση
• Μπουσουλάει με τα τέσσερα.
Λεπτή κινητικότητα
• Μπορεί και πιάνει αντικείμενα με το δείκτη και τον αντίχειρα
(σύλληψη δίκην λαβίδος).
• Κρατάει το κουτάλι, αλλά δεν μπορεί να το χρησιμοποιήσει σωστά.
• Δείχνει με το δείκτη για να ζητήσει αυτό που θέλει.
Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
• Αναζητάει ένα παιχνίδι του που κρύψαμε κάτω από το μαξιλάρι.
• Καταλαβαίνει μικρές προτάσεις (δώσε, φέρε, πάρε).
• Συνεργάζεται όταν το γδύνουμε κρατώντας τα χέρια ψηλά.
• Μιλάει μόνο του πολύ.
• Γνωρίζει το «όχι» και το «μη».
• Χαίρεται να βλέπει εικόνες.
http://www.healthview.gr/
Γνωστική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού από 0-6 ετών
Η ατομική ανάπτυξη και εξέλιξη του παιδιού μπορεί να εξεταστεί από τις εξής πλευρές: τη σωματική, τη νοητική, την κοινωνική και τη συναισθηματική. Έχει παρατηρηθεί ότι το βρέφος εκφράζει συναισθήματα και κίνητρα, ανταποκρινόμενο με ταχύτητα και ευαισθησία στη μητέρα, η οποία με την σειρά της καθρεφτίζει αυτά που εκφράζει το βρέφος (Trevarthen, 1992). Η συναισθηματική συναλλαγή μεταξύ του βρέφους και των δυο γονιών είναι το κλειδί για την μελλοντική ψυχική υγεία και γνωστική του ανάπτυξη με την προϋπόθεση ότι η ανταπόκριση των γονιών στις ανάγκες του είναι ευαίσθητη και καλά συντονισμένη.
Η γνωστική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού χωρίζεται σε δυο φάσεις :
0- 2 ετών η βρεφική ηλικία και
3-6 ετών η προσχολική ηλικία
Γνωστική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού από 0-2 ετών
Γνωστική ανάπτυξη : σύμφωνα με τον Jean Piaget συμπίπτει με την αισθησιοκινητική περίοδο. Αυτή η περίοδος ανάπτυξης της νόησης που αρχίζει από τη γέννησή του έως το 2ο έτος χωρίζεται σε 6 περιόδους:
Στάδιο 1ο (1ος μήνας) :
H αντίληψη του βρέφους σε αυτό το στάδιο είναι εγωκεντρική. Επίσης, διαμορφώνονται τα πρώτα αντανακλαστικά τα οποία οργανώνονται με την επανάληψή τους.
Στάδιο 2ο (2ος και 3ος μήνας):
Εδώ τα πρώτα αντανακλαστικά τροποποιούνται με την εμπειρία. Το βρέφος αρχίζει να συντονίζει χέρι- στόμα.
Στάδιο 3ο (4ος και 6ος μήνας 1):
Αυξάνεται ο χειρισμός και η διερεύνηση των αντικειμένων. Αναπτύσσεται ο συντονισμός χεριού- ματιού.
Στάδιο 4ο (7ος και 11ος μήνας):
Οι πράξεις αρχίζουν να έχουν σαφή πρόθεση και σκοπιμότητα. Το βρέφος χρησιμοποιεί οικείες δράσεις για να αντιμετωπίσει νέες καταστάσεις. Επίσης αρχίζει να μιμείται.
Αλληλεπίδραση του βρέφους με τα πρόσωπα του περιβάλλοντος
Πρωταρχική σημασία για την ανάπτυξη του παιδιού έχει εξίσου το είδος της αλληλεπίδρασής του με τα πρόσωπα του περιβάλλοντος. Σημαντικό ρόλο λοιπόν στην ανάπτυξη του παίζει όχι μόνο η παρουσία του γονέα αλλά και η στάση του απέναντι στις πρώτες προσπάθειές του για εξερεύνηση του περιβάλλοντος, οι ευκαιρίες που του παρέχονται για επιτεύγματα όσο και η ικανοποίηση που του δείχνουν στις ικανότητές του.
Όσο για τη γλωσσική του ικανότητα, είναι σημαντικό οι γονείς να γνωρίζουν ότι επηρεάζουν θετικά το παιδί τους με πολλούς τρόπους: η ομιλία, η ανάγνωση- αφήγηση ιστοριών, περιγραφή προσωπικών βιωμάτων, προφορικές εξηγήσεις και ερμηνείες που δίνονται σε ερωτήσεις του παιδιού.
Πορεία διαφοροποίησης των συναισθηματικών αντιδράσεων
Στην αρχή το βρέφος έχει μια συγκεχυμένη έκφραση συναισθημάτων που εκδηλώνεται με γενικό και ακαθόριστο τρόπο ως μια γενική διέγερση ή ηρεμία.
Στον 1ο μήνα αρχίζει να διαφοροποιεί τα πρώτα αρνητικά συναισθήματα ως δυσφορία συναισθημάτων ως ευχαρίστηση και χαρά.
Στον 6ο μήνα είναι που η αρχική του δυσφορία θα μετατραπεί σε θυμό ή φόβο.
Στον 12ο μήνα τα θετικά συναισθήματα μετατρέπονται σε προσκόλληση, αφοσίωση και θαυμασμό.
Ο Erikson υποστηρίζει ότι το παιδί στα δυο πρώτα χρόνια της βρεφικής ηλικίας του συσσωρεύει εμπειρίες και προσωπικά βιώματα και έτσι διαμορφώνεται μια σαφή στάση απέναντι στον κόσμο που το περιβάλλει. Ανάλογα με το είδος της καθημερινής φροντίδας που δέχεται το βρέφος ανάλογα με την ανταπόκριση των προσώπων γύρω του στις δίκες του αντιδράσεις, διαμορφώνεται το αίσθημα της βασικής εμπιστοσύνης ή αντίθετα μια αρνητική εντύπωση δυσπιστίας και ανασφάλειας.
Νάνη Έλενα
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
στη Γραμμή «Μαζί για το Παιδί» 115 25
Βιβλιογραφία
A.S. Honig et al. (1970) Patterns of information processing used by and with young children in a nursery school setting. Child Development.
C. Murchinson (1931). The social behaviour of children. Handbook of Child Psychology. Clark University. Page 374-416
Erikson, Erik H. (1950). Childhood and Society. New York: Norton
Ι.Ν. Παρασκευόπουλος (1981). Ψυχολογία ατομικών διαφορών. Έκδοση Γρήγορη, Αθήνα .
Piaget, J., and Inhelder, B. (1962). The Psychology of the Child. New York: Basic Books.
Trevarthen (1992). ‘Πως και γιατί επικοινωνούν τα βρέφη’ Πρόοδοι στην Αναπτυξιακή Ψυχολογία των πρώτων χρόνων της ζωής. Ι. Κουγιουμουτζάκης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
http://www.babyzone.gr
Ψυχοκινητική Εξέλιξη Βρέφους
Γράφει ο Εμμανουήλ Τσουβαλάς
Παιδίατρος, Επιμελητής Α' Παιδιατρικής Κλινικής, Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών
Στις πρώτες ημέρες της ζωής του, το μωρό σας είναι πιθανό να φαίνεται ότι δεν κάνει τίποτε άλλο, παρά να τρώει, να κοιμάται, να κλαίει και να γεμίζει τις πάνες του. Όμως, από τις πρώτες ώρες, ημέρες και μήνες που θα περνάτε μαζί του, θα διαπιστώνετε συνεχώς αλλαγές στις ανάγκες, στις απαιτήσεις, στις συνήθειες και στις ικανότητές του. Αν είστε σωστά ενημερωμένοι γι’ αυτές τις αλλαγές, θα μπορέσετε να κατανοήσετε πιο εύκολα τις ανάγκες του μωρού σας, έτσι ώστε να καταφέρετε να ανταποκριθείτε καλύτερα στον πιο μαγευτικό ρόλο της ζωής σας: αυτόν του γονέα.
Η παρακολούθηση αυτής της ψυχοκινητικής ανάπτυξης του μωρού σας έχει μεγάλη σημασία, γιατί η έγκαιρη διάγνωση μιας καθυστέρησής της θα οδηγήσει γρηγορότερα στην έγκαιρη αντιμετώπιση. Βέβαια, θα πρέπει να έχετε πάντα στο νου σας ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές στο ρυθμό ψυχοκινητικής ανάπτυξης από παιδί σε παιδί, οι οποίες είναι απόλυτα φυσιολογικές. Έτσι, δεν θα πρέπει να μας κυριεύσει πανικός αν διαπιστώσουμε ότι σε αντίστοιχη ηλικία το παιδί μιας φίλης ή ακόμη και το δίδυμο αδελφάκι του δικού σας παιδιού έχει διαφορετική συμπεριφορά. Το πρόβλημα μόνο ο παιδίατρος μπορεί να το επισημάνει και αυτός όχι πάντοτε με βεβαιότητα. Εσείς το μόνο που οφείλετε να κάνετε είναι να εκθέσετε στον παιδίατρο την παρατήρησή σας.
Μερικά από τα χαρακτηριστικά της φυσιολογικής ψυχοκινητικής ανάπτυξης στους πρώτους 12 μήνες περιλαμβάνουν τα εξής:
• 1ος μήνας:
Το μωρό σας μπορεί να διακρίνει μόνο αχνές σκιές και να συγκεντρώσει την προσοχή του σε απόσταση τριάντα το πολύ εκατοστών. Προτιμά να βλέπει το πρόσωπο σας σε σχέση με άλλα πράγματα, να στρέφει το βλέμμα του προς το μέρος σας όταν του μιλάτε, γεγονός που το ηρεμεί, ενώ μπορεί να αρχίσει να προσηλώνει για μια στιγμή το βλέμμα του σε ένα αντικείμενο και να κάνει κάποια προσπάθεια για να παρακολουθήσει την κίνησή του. Επίσης, είναι δυνατό να σηκώνει λίγο το κεφάλι του στν πρηνή θέση, αλλά δεν μπορεί να το στηρίζει όταν είναι σε καθιστή θέση. Έχει συνήθως σφιγμένες τις παλάμες του και σφίγγει με δύναμη ότι του βάλετε στο χέρι.
• 2ος μήνας:
Σε αυτή την ηλικία το μωρό σας χαμογελάει πιο συνειδητά όταν είναι ευχαριστημένο, αρχίζει να γνωρίζει καλύτερα τα πρόσωπα που το περιποιούνται και να παρακολουθεί καλύτερα ένα κινούμενο αντικείμενο. Σηκώνει τελείως το κεφάλι του στην πρηνή θέση, ενώ, όταν το ανασηκώσουμε για να καθίσει, είναι δυνατό να στηρίξει το κεφάλι του για 1-2 δευτερόλεπτα, που όμως εύκολα πέφτει προς τα εμπρός.
• 3ος μήνας:
Είναι πια η ώρα που το μωρό σας χαμογελά συνειδητά, ενίοτε με φωνή. Επιζητεί τη συντροφιά των άλλων και αρχίζει να δείχνει περιέργεια για το περιβάλλον του. Παρακολουθεί καλύτερα ένα κινούμενο αντικείμενο, γυρίζοντας το κεφάλι του δεξιά και αριστερά, ενώ μπορεί να προσπαθεί να απλώσει τα χέρια του για να το πιάσει, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Στηρίζει πλέον αρκετά καλά το κεφάλι του και σηκώνει το στήθος του από το κρεβάτι όταν είναι στην πρηνή θέση. Μπορεί να φέρνει το χέρι του στο στόμα του και να πιάνει και να κουνά αντικείμενα.
• 4ος μήνας:
Γελά πολύ όταν παίζετε μαζί του και απλώνει τα χέρια για να το σηκώσετε στην αγκαλιά σας. Δείχνει ενδιαφέρον και ξεχωρίζει φωνές. Μπορεί να βάζει δύναμη στα χέρια και να στηρίζεται στους αγκώνες του. Αλλάζει εύκολα πλευρό όταν είναι ξύπνιο ή όταν κοιμάται και μπορεί να γυρίζει από μπρούμητα προς τα πλάγια με όλα του το σώμα, με χέρια και πόδια σε ελαφριά κάμψη.
• 5ος μήνας:
Σε αυτή την ηλικία το μωρό σας αναγνωρίζει πλεον όλα τα μέλη της οικογένειας και μπορεί να κλάψει σε αγνώστους, εκφράζοντας με αυτό τον τρόπο το φόβο του. Οι κινήσεις των χεριών γίνονται πια σκόπιμες και κατευθυνόμενες, ενώ συχνά πιάνει τα ποδαράκια του και τείνει να τα φέρει στο στόμα του, είτε όταν κάθεται, είτε όταν είναι ξαπλωμένο.
• 6ος μήνας:
Το μωρό σας είναι σε θέση να εξερευνά το περιβάλλον και να αντιδρά με έντονες κινήσεις των άκρων και γέλιο, όταν κάποιος παίζει μαζί του. Επίσης, αρχίζει να προφέρει συλλαβές χωρίς νόημα και ενδεχόμενα να μιμείται ήχους. Είναι πια η ηλικία που προτιμά, αντί να είναι ξαπλωμένο, να το βάλετε να καθίσει, έστω και αν στην αρχή θα τα καταφέρνει μόνο με υποστήριξη. Έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει ένα αντικείμενο από το ένα χέρι στο άλλο, να το βάζει στο στόμα του και μετά να το πετάει. Μπορεί να στηρίζει το βάρος του στα πόδια του, όταν το κρατήσετε όρθιο.
• 7ος μήνας:
Μπορεί να κρατά από ένα διαφορετικό αντικείμενο σε κάθε χέρι και να το αναζητά από μόνο του όταν του πέσει. Γυρίζει μπρούμητα, ανάσκελα, πλάγια με ευχέρεια. Κάθεται πλέον χωρίς υποστήριξη, συνήθως όμως πέφτει εύκολα.
• 8ος μήνας:
Αποκτά πολύ στενές σχέσεις και μεγάλη εξάρτηση από τη μητέρα του. Μιλάει με επαναλαμβανόμενες συλλαβές (πα πα πα, ντα ντα ντα). Αναγνωρίζει το όνομά του, όταν το φωνάζετε. Μεταφέρει ένα αντικείμενο από το ένα χέρι στο άλλο. Προσπαθεί να μπουσουλίσει και χοροπηδάει ενεργητικά, όταν το κρατάτε από τα χέρια.
• 9ος μήνας:
Το μωρό σας πλέον μαθαίνει να μιμείται διάφορες στερεότυπες κινήσεις («αντίο», «παλαμάκια», κλπ). Αντιλαμβάνεται πιο συγκεκριμένα τις έννοιες «μαμά» και «μπαμπά». Μιμείται επίσης, όσο μπορεί καλύτερα τις λέξεις που του υποδεικνύετε. Αρχίζει σιγά σιγά να χρησιμοποιεί μεμονωμένα τα δάκτυλά του και έρχεται μπουσουλώντας προς εσάς.
• 10ος μήνας:
Καταλαβαίνει κάποιες λέξεις που του λέτε και μπορεί να «στέλνει φιλάκια», να «κάνει αντίο» και να χτυπάει παλαμάκια. Είναι πιθανό να αρχίσει να χρησιμοποιεί το δείκτη και τον αντίχειρα για να πιάνει αντκείμενα και να πιάνεται από τα έπιπλα για να στηριχθεί στα πόδια του. Αν το κρατήσετε, μπορεί ακόμη να κάνει και κάποια βήματα, έστω και χωρίς καλή ισορροπία.
• 11ος μήνας:
Καταλαβαίνει μικρές προτάσεις (δώσε, φέρε, πάρε) και γνωρίζει το «όχι» και το «μη». Μπουσουλάει καλά με τα τέσσερα, μπορεί να κάνει τα πρώτα του βήματα στηριζόμενο στα έπιπλα από μόνο του, αλλά πέφτει και εύκολα, γι’ αυτό σε αυτή τη φάση θα πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί. Προσοχή: δεν μπουσουλάνε όλα τα παιδιά, ιδιαίτερα αυτά που έχουν πολλούς τρόπους να στηρίζονται και να μένουν όρθια.
• 12ος μήνας:
Είναι πολύ πιθανό, αν δεν το έχει κάνει ήδη, το μωράκι σας να πει τις πρώτες του λέξεις. Καταλαβαίνει το νόημα αρκετών λέξεων και γυρίζει όταν ακούει το όνομά του. Είναι πιθανό να μπορεί να πίνει με μικρή βοήθεια από το ποτήρι, γεγονός που σημαίνει ότι πολύ σύντομα θα κοπεί το μπιμπερό. Σε αυτή την ηλικία μπορεί ήδη να είναι ικανό να περπατήσει από μόνο του, αλλά σίγουρα θα χρειάζεται την συνεχή σας προσοχή και βοήθεια, ώσπου να αποκτήσει ένα σταθερό περπάτημα. Η αρχική βάδιση γίνεται με τα πόδια ανοιχτά, για να διευρύνει τη βάση στήριξης. Τυχόν στροφές των ποδιών προς τα έσω ή έξω, είναι χωρίς σημασία.
Όπως προαναφέραμε, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές στο ρυθμό της ψυχοκινητικής ανάπτυξης μεταξύ των βρεφών, οι οποίες είναι απόλυτα φυσιολογικές.
Οι παραπάνω πληροφορίες έχουν ως σκοπό να σας βοηθήσουν να καταλάβετε καλύτερα το μωρό σας και όχι να υποκαταστήσουν τον παιδίατρό σας, ο οποίος είναι αυτός που παρακολουθεί την ανάπτυξη του το παιδιού σας και μπορεί να σας συμβουλεύσει σε οποιαδήποτέ σας δυσκολία.
http://www.paidiatriki.gr/
Εξαιρετική δουλειά από http://anaptyksi.blogspot.gr/
