 |
| πηγη |
Αριστερόχειρας μαθητής. Τι πρέπει να κάνω;
Άρθρο του Δ/ντή Ευάγγελου Κομποχόλη δημοσιευμένο στην Επιστημονική Εφημερίδα <<ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗ >> στις 3 - 9 - 2000
Αριστεροχειρία είναι η κύρια χρήση του αριστερού χεριού τόσο σε απλές << καθημερινές >> εργασίες όσο και σε πολύπλοκες και δύσκολες, που απαιτούν μυική δύναμη.
Ο καθηγητής Ευθύμιος Κασιώτης μας πληροφορεί, ότι μετά από παρατηρήσεις κι έρευνες Ψυχολόγων, διαπιστώθηκε πως κατά τη διαδικασία της γραφής συναντάμε τους παρακάτω τύπους αριστερόχειρων:
α ) Τους σαφείς αριστερόχειρες.
β ) Τους ελαφρώς αριστερόχειρες.
γ ) Τους πιεσμένους αριστερόχειρες ( που γράφουν με το δεξί ).
δ ) Τους αμφιδέξιους ( που γράφουν και με τα δυο χέρια ).
Από τα αρχαία χρόνια , οι αριστερόχειρες συνδέονταν με ένα σωρό δυσάρεστες προκαταλήψεις. Η γενική αποδοκιμασία ή κάποια δυσάρεστη περιέργεια, στην καλύτερη περίπτωση τους κυνηγάει. Ο κόσμος μας φτιάχτηκε για τους δεξιόχειρες και φυσικά και η δική μας γραφή είναι φτιαγμένη καθαρά για δεξιόχειρες.
Ο Παιδαγωγός Γ. Ρούσκας γράφει για το θέμα αυτό :
<< Παλιότερα, στο αντίκρισμα του προβλήματος της αριστεροχειρίας, γονείς και δάσκαλοι ανησυχούσαν, ανυπομονούσαν, ασκούσανε βία, έσπαζαν βουλήσεις, ξυλοκοπούσαν και δημιουργούσαν στο παιδί μία αγχώδη κατάσταση. Αδυνατούσαν να εννοήσουν τη λύση του προβλήματος και με προκαταλήψεις ή πιστεύοντας ότι η αριστεροχειρία οπωσδήποτε θα συνδυαζόταν και με μια πνευματική καθυστέρηση, εγκαθιστούσαν στο παιδί ένα συναίσθημα μειονεκτικότητας που το κατέτρωγε και του έφθειρε την ψυχή, χωρίς λόγο… Ο αριστερόχειρας ήταν για τους πολλούς ο ανάποδος, ο καθυστερημένος, ο ανώμαλος ψυχικά… >>.
Σήμερα, επιστημονικά πιστεύεται πως τα αριστερόχειρα παιδιά είναι απόλυτα φυσιολογικά, όπως όλα τα παιδιά, αλλά δυστυχώς έχουν πρόβλημα , όταν έρχονται σε αντίθεση με τους κανόνες που ισχύουν για τους άλλους και δεν μπορούν δικαιολογημένα να τους εφαρμόσουν. Μόνο, όταν η δεξιόχειρη
<< ειρωνική >> και αυστηρή στην εφαρμογή των κανόνων της κοινωνία κατανοήσει το μεγάλο σφάλμα της προς τη
<< μειονότητα >> των αριστερόχειρων παιδιών της και αλλάξει στάση απέναντί τους, ίσως πάψει να υπάρχει και πρόβλημα αριστεροχειρίας.
Πολλές από τις διασημότητες που προσέφεραν ανεκτίμητες υπηρεσίες στην ανθρωπότητα, ήταν αριστερόχειρες, όπως ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Καρλομάγνος, ο Ιούλιος Καίσαρας, ο Β.
Φραγκλίνος, ο Νεύτων, ο Γκάντι, ο Τσάρλι Τσάπλιν, ο Μιχαήλ Άγγελος, ο Παγκανίνι, ο Πικάσσο, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, δύο από τους Μπητλς κι ο Μπιλ Κλίντον.
Ο παιδαγωγός Στ. Παγιατάκης ισχυρίζεται ότι η συχνότητα της αριστεροχειρίας σήμερα κατά την επιστήμη είναι 2-5ο/ ο,
ενώ έπρεπε σύμφωνα με αυτόν να φτάνει τα 12-13ο/ ο, διότι δεν υπάρχουν ασφαλή κριτήρια για τη μέτρησή της. Ακόμα δέχεται πως η αριστεροχειρία συναντάται περισσότερο στους άντρες παρά στις γυναίκες. Άλλες έρευνες έδειξαν ότι από μητέρα αριστερόχειρη, τα παιδιά έχουν περισσότερες πιθανότητες να γίνουν αριστερόχειρα, παρά από τον πατέρα. Η κληρονομικότητα φτάνει στο ποσοστό 46 ο/ ο . Αυτό μας πληροφορεί πως υπάρχουν κι άλλοι λόγοι – αιτίες που οδηγούν στην αριστεροχειρία.
Το φαινόμενο της αριστεροχειρίας οφείλεται κατά βάση στη βιολογική σύσταση του εγκεφάλου και στην εγκεφαλική ή πλευρική επικράτηση.
Έχουμε τις εξής περιπτώσεις επικράτησης του εγκεφάλου :
α) Δεξιά εγκεφαλική επικράτηση κι αριστερή πλευρική.
β) Αριστερή εγκεφαλική επικράτηση και δεξιά πλευρική.
Οι αριστερόχειρες, όταν αρχίζουν να γράφουν, χρησιμοποιούν την κατοπτρική γραφή. Γράφουν από τα δεξιά προς τα αριστερά , δηλαδή αντίθετα από ότι γράφουν οι δεξιόχειρες που πηγαίνουν από τα αριστερά προς τα δεξιά.
Άλλοι αριστερόχειρες χρησιμοποιούν και την αντιστραμμένη γραφή.
Ο Κ. Καλαντζής αναφέρει: << Το φαινόμενο της κατοπτρικής γραφής στην αρχή, από ένα αριστερόχειρο παιδί, είναι φυσιολογικό. Με την άσκηση της οπτικής και κινητικής προσοχής και παραστατικής ικανότητας , το κανονικό παιδί ξεπερνάει γρήγορα αυτό το στάδιο και με το προικισμένο χέρι ( αριστερό ) γράφει κανονική γραφή , προσανατολισμένη αριστερά – δεξιά. Δεν επιτρέπεται όμως να έχουμε από το αριστερόχειρο παιδί τις ίδιες απαιτήσεις με το δεξιόχειρο >>.
Σχετικά με τις δυσκολίες στη γραφή που αντιμετωπίζουν τα αριστερόχειρα παιδιά, η Ιταλίδα ψυχολόγος Μπ. Οξίλια επισημαίνει : << H Γραφή μας προχωρεί από τα αριστερά προς τα δεξιά , δηλαδή από το κέντρο του σώματος προς τα έξω. Αυτή η κίνηση είναι φυσιολογική, όταν πρόκειται για δεξιόχειρες, όχι όμως και για όσους γράφουν με το αριστερό . Το παιδί << αριστερόχειρας >>, όταν γράφει , κουράζεται διπλά από ότι οι συνομήλικοί του , γιατί αναγκάζεται να σκεπάζει με το χέρι εκείνα που έχει γράψει. Έτσι , χάνει την εποπτεία ολόκληρης της γραμμένης φράσης. Πρέπει λοιπόν ταυτόχρονα να θυμάται κι εκείνα που έχει γράψει πιο πάνω. Ο κόπος του όμως, μεταβάλλεται σε σωστό άγχος , αν σκεφτούμε ότι παράλληλα πρέπει να προσέχει για να γράφει καθαρά. Αρκετά συχνά, τα παιδιά βρίσκουν από μόνα τους τη σωστή λύση . Γράφουν ανάποδα , από τα δεξιά προς τα αριστερά, όπως έγραφε ο Λεονάρντο Ντα Βίτσι, αλλά, φυσικά, κάποιος μεγάλος θα βρεθεί για να τους κόψει τη φόρα >> .
Στα γεννημένα αριστερόχειρα παιδιά που πιέστηκαν βίαια να χρησιμοποιούν και να γράφουν με το δεξί χέρι, η πρωτογενής τάση για δεξιά – αριστερή κατεύθυνση, παραμένει ισχυρή κι ανικανοποίητη τονισμένη και ψυχικά. Σε αυτά τα παιδιά, έχουμε παθολογικά γραφικά κατοπτρικά φαινόμενα, από την τέλεια μορφή ως τις επίμονες πλευρικές μεταστροφές γραμμάτων, τρεμουλιαστά γράμματα και στραβές γραμμές. Και σε αυτούς τους ενήλικες αριστερόχειρες που ύστερα από μακροχρόνια πίεση κι άσκηση γράφουν σωστή γραφή με το δεξιό χέρι, παραμένει λανθάνουσα η τάση παραμένει λανθάνουσα η τάση της δεξιάς – αριστερής κατεύθυνσης. Έτσι, όταν αυτοί υπογραμμίζουν, τραβάνε τη γραμμή από τα δεξιά προς τα αριστερά.
ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΣΤΕΡΟΧΕΙΡΩΝ
ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗ ΓΡΑΦΗ
Ο δάσκαλος σε κάθε περίπτωση, πρέπει να έχει υπόψη του ότι η γραφή με το αριστερό χέρι δεν είναι όμοια με τη γραφή με το δεξί.
Σε καμία περίπτωση ο δάσκαλος δε θα ασκήσει πίεση στον αριστερόχειρα ούτε θα επιχειρήσει να του αλλάξει χέρι. Θα υποδείξει όμως στο μαθητή να τοποθετεί το τετράδιό του έχοντας την αριστερή γωνία ψηλότερη από τη δεξιά.
Ο αριστερόχειρας μαθητής πρέπει να μάθει να μην πιέζει το μολύβι ή το στυλό του πολύ πάνω στο χαρτί, αλλά να γράφει μαλακά. Να κρατά το μολύβι ή το στυλό του ψηλότερα από το δεξιόχειρα. Έτσι αποφεύγονται τα μουντζουρώματα. Ακόμα να μάθει να κρατά το όργανο γραφής σφιχτά στο χέρι.
Το φως σε κάθε περίπτωση να πέφτει από τον αριστερό ώμο.
Ο αριστερόχειρας μαθητής της Α΄ Τάξης πρέπει να ασκείται συχνά σε μεγάλα γράμματα πάνω σε μεγάλο χαρτί. Ο δάσκαλος θα του υποδεικνύει συνεχώς στην αρχή ότι πρέπει να γράφει από τα αριστερά προς τα δεξιά του τετραδίου του. Δε θα πιέσει όμως το παιδί να ακολουθήσει τη φορά των γραμμάτων, φορά που εξυπηρετεί τα δεξιόχειρα παιδιά. Τέλος ,θα παρέχει σε αυτό όλα τα μέσα ( θέση , υλικά ) , ώστε να προσαρμοστεί ομαλά στο σχολείο και να μάθει τη γραφή που του ταιριάζει.
Η ΕΠΙΔΟΣΗ ΤΩΝ ΑΡΙΣΤΕΡΟΧΕΙΡΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Έρευνες που πραγματοποιηθήκαν σε Δημοτικά Σχολεία των Πατρών, της Λευκάδας και της Αθήνας από τους Α. Καραπέτσα
και Α. Κάντα μας έδωσαν σημαντικές πληροφορίες για την επίδοση των αριστερόχειρων μαθητών μέσα στην τάξη του Σχολείου.
Οι ερευνητές ρώτησαν τους δασκάλους των σχολείων που επισκέφτηκαν για το ποια ήταν η επίδοση των αριστερόχειρων τους και ειδικότερα, αν είχαν κάποιες ιδιαίτερες ικανότητες ή κλίση σε ορισμένα μαθήματα.
Οι περισσότεροι από αυτούς απάντησαν ότι τα αριστερόχειρα παιδιά που είχαν στις τάξεις τους, δεν παρουσίαζαν σημαντικές διαφορές , όσον αφορά την επίδοσή τους στα μαθήματα, από τα δεξιόχειρα. Ανάμεσα στα αριστερόχειρα παιδιά των τάξεών τους υπήρχαν κι άριστοι μαθητές και μέτριο και κακοί μαθητές, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα δεξιόχειρα.
Άλλοι πάλι εκπαιδευτικοί, απαντώντας στο συγκεκριμένο ερώτημα, είπαν ότι είχαν παρατηρήσει πως κάποια αριστερόχειρα και κυρίως τα αγόρια, παρουσίαζαν σημαντική κλίση και ιδιαίτερη ικανότητα στα θετικά μαθήματα , δηλαδή στα Μαθηματικά και στο Ερευνώ το Φυσικό Κόσμο. Πέρα από την κλίση των παιδιών στα θετικά μαθήματα που υποστήριξαν μερικοί δάσκαλοι, κάποια άλλα αριστερόχειρα, είχαν αναπτύξει και καλλιτεχνικές ικανότητες.
Μία άποψη που ακούστηκε από λίγους δασκάλους, ήταν, ότι κάποια αριστερόχειρα παιδιά ήταν δυσλεκτικά, δηλαδή δεν είχαν καταφέρει να μάθουν ανάγνωση, γραφή και συλλαβισμό ώστε να συμβαδίζουν με την ηλικία τους παρά την καλή τους εκπαίδευση.
Τέλος, μια διαμετρικά αντίθετη γνώμη με την προηγούμενη ήταν ότι ένας περιορισμένος αριθμός αριστερόχειρων παιδιών παρουσίαζε ιδιαίτερες ικανότητες όπως π.χ. ανώτερη ευφυΐα.
